Espalier [เอ๊ซปาลีเย่] เป็นคำฝรั่งเศสใช้มาตั้งแต่ศตวรรษที่
16 มาจากคำอิตาเลียน spalliera หมายถึงวิธีการปลูกและควบคุมการเติบโตของไม้ผล. นิยมปลูกไม้ผลให้เรียงเป็นแนว จัดกิ่งก้านสาขาของแต่ละต้น
ให้ติดแนบกำแพงหรือติดร้านที่ทำขึ้นเพื่อการนี้.
นั่นคือดัดกิ่งก้านของต้นไม้ให้ขยายออกในแนวราบและแนบไปกับกำแพง.
ศัพท์ตัวนี้จึงใช้เรียกร้านสำหรับพยุงต้นไม้ด้วย. หลักการนี้พัฒนาขึ้นในฝรั่งเศสก่อนที่สวน
Balbi [บัลบิ๊]และสวน Potager du Roi [โปตาเฌ่ ดู รัว]ที่แวร์ซายส์.
ในสมัยที่พระราชวังแวรซายส์เป็นที่ประทับของพระมหากษัตริย์ สวนทั้งสองแห่งนี้ปลูกพืชผักผลไม้เพื่อใช้บริโภคในพระราชวัง.
ในปัจจุบันเป็นศูนย์ศึกษาเกี่ยวกับพันธุ์ไม้ผลและผัก
และยังคงปลูกผักผลไม้เป็นจำนวนมาก ผลิตผลที่ได้จากสวนนี้ขายให้ชาวบ้านด้วย.
ภาพจากสวน Anglesey Abbey (Cambridgeshire,
UK). เขาเจาะจงปลูกต้นแพร์ติดกำแพงตึก
เป็นต้นแพร์ที่เติบโตสูงใหญ่ทีเดียว ให้ผลงามด้วย.
การปลูกติดกำแพงประหยัดเนื้อที่ได้มาก
เพราะฉะนั้นเกิดความนิยมสร้างร้านพยุงแบบตั้งเป็นแผง อาจเป็นร้านที่ทำด้วยท่อนไม้
(ใช้ท่อเหล็กก็ยังได้) ที่มาทำหน้าที่ของกำแพงให้ต้นไม้เกาะ
แล้วทำเป็นแถวๆเรียงหน้ากระดาน.วิธีนี้ได้ช่วยเพิ่มพื้นที่สำหรับปลูกต้นแพร์. ชาวสวน
ตัดและจัดกิ่งให้แผ่ออกดังที่เห็นในภาพ.
ภาพจากสวนครัวพระราชวังแวร์ซายส์
ที่เรียกว่า Potager du Roi [โปตาเฌ่ ดู รัว]. เคยเป็นที่เพาะปลูกผักผลไม้เพื่อกษัตริย์และเจ้านายที่มาประทับที่พระราชวังแวร์ซายส์. ปัจจุบันยังคงปลูกผักผลไม้จำนวนมากที่มีคุณภาพสูง
และยังเป็นศูนย์ศึกษาวิเคราะห์วิจัยเกี่ยวกับการเพาะปลูกผักผลไม้ด้วย
โดยเฉพาะพันธุ์แอปเปิลมีมากกว่าร้อยชนิด.
ผลไม้ที่นั่นขายให้แก่ชาวบ้านในราคาถูก. ให้สังเกตการจัดกิ่งของต้นแอปเปิลติดกำแพงเหมือนง่าม.
พื้นที่ติดกำแพงที่เป็นแนวยาวไม่กว้างนักแต่ยังใช้ประโยชน์ในการปลูกผักได้หลายอย่างด้วยกัน
เช่น ปลูกต้นมะเขือเทศติดกำแพงเลย
ถัดออกมาเป็นต้นพริกหยวกและริมนอกตรงขอบปลูกผักชี.
โครงเหล็กตั้งเป็นขึ้นแผงแทนกำแพง
ปลูกต้นแอปเปิล วิธีการนี้
ยังได้ใช้แนวต้นแอปเปิลแบบนี้เป็นรั้วแบ่งแปลงดินที่เพาะปลูกผักต่างชนิดกันดังในภาพขวา สองภาพนี้ก็มาจาก Potager du Roi ที่เมืองแวร์ซายส์เช่นกัน.
Estrade [เอ๊ซ-ทร้าด] เป็นคำฝรั่งเศส หมายถึง เนินราบไม่สูงมาก. ในบริบทของการจัดสวน การสร้างเนินเตี้ยๆ รวมถึงการตัดเล็มและจัดกิ่งต้นไม้ให้ดูเป็นขั้นเป็นระดับเหมือนเค้กแต่งงานที่สูงเป็นชั้นๆเป็นต้น.
Étang [เอ-ต็อง] เป็นคำฝรั่งเศส หมายถึง กว๊านหรือทะเลสาบขนาดเล็ก. ในภาษาอังกฤษใช้คำ pool หรือ lake เนรมิตขึ้นหรือจัดสรรค์ธารน้ำที่มีอยู่แล้วตามธรรมชาติ ให้ดูสวยเป็นศิลป์มากขึ้น ในขณะเดียวกันก็ให้ดูเหมือนธรรมชาติมากที่สุด.
ภาพจากอุทยานภูมิทัศน์ Stowe[สโตว] (Buckinghamshire, UK). ทะเลสาบเป็นกระจกสะท้อนอาคารแบบกรีกสองหลังที่ตั้งคู่กัน
เห็นทุ่งหญ้ากว้างไกล (ตามจินตนาการของสวรรค์-Elysium)
ตัวอย่างของบึงเล็กๆเนรมิตขึ้นใกล้พื้นที่ปราสาท
ขั้นจากห้วงน้ำใหญ่ที่ทอดไปไกลในภูมิประเทศ เบื้องหน้าปราสาท Castle Howard (Yorkshire,
UK).
ภาพบึงขนาดใหญ่ Estanque
del Retiro ภายในสวนขนาดใหญ่กลางกรุงมาดริดชื่อ El
Parque del Buen Retiro (ชื่อสวนเจาะจงความหมายว่าเป็นสวนแห่งความสันโดษเพื่อการพักผ่อนที่วิเศษ). เดิมเป็นอุทยานส่วนตัวของราชวงศ์สเปน และตั้งแต่ศตวรรษที่ 19 กลายเป็นสวนสาธารณะ. บึงที่เห็นในภาพนั้นขุดขึ้นในกลางศตวรรษที่17 มีพื้นที่กว้างถึง 37,240 ตารางเมตร และมวลน้ำรวมกันเป็นปริมาตรถึง 55,150
ลูกบาศก์เมตร จึงเหมาะสำหรับการพายเรือ
และใช้เป็นที่แข่งขันพายเรือแคนูเสมอ. บนฝั่งเห็นอนุสาวรีย์พระบรมรูปทรงม้าของ Alfono
XII (ครองราชย์ระหว่างปี
1874-1885).
บึงในภูมิประเทศสงบภายในอุทยานที่พระราชวังฟงแตนโปล
(le Château de Fontainebeau) เป็นหนึ่งในพระราชวังฝรั่งเศสขนาดใหญ่ๆของประเทศ. ปราสาทยุคกลางสร้างขึ้นตั้งแต่ศตวรรษที่ 12 และบูรณะต่อเติมหรือ สร้างใหม่เรื่อยมา
ตามแบบสถาปัตยกรรมของยุคสมัย. เคยเป็นที่ประทับของพระเจ้าหลุยส์ที่เจ็ดถึงพระเจ้านโปเลียนที่สาม. เป็นวังที่อยู่ห่าง 55 กิโลเมตร ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ของกรุงปารีส. ปัจจุบันเป็นพิพิธภัณฑ์แห่งชาติและได้ขึ้นทะเบียนยูเนสโกเป็นมรดกโลกตั้งแต่ปี1981.
Etoile [เอตัวล] เป็นคำภาษาฝรั่งเศส แปลว่า ดวงดาว ใช้เรียกบริเวณที่มีทางเดินตัดกัน กระจายออกเป็นรูปดาว. การตัดถนนแบบดาวกระจายออกจากจุดศูนย์กลางแห่งหนึ่งนั้น เหมือนกันทั้งในการวางผังเมือง และในการเนรมิตเส้นทางเดินภายในสวนหรืออุทยานขนาดใหญ่. ตัวอย่างที่กรุงปารีส ดูจะเป็นต้นแบบของที่อื่นๆทั้งหมด. นั่นคือที่ Arc de Triomphe [อ๊ารก เดอ ธรี-อ๊มฟ] ที่ตั้งของประตูชัย มีถนนเส้นใหญ่ๆ (avenues) ตัดกระจายออกเป็นรูปดาว12 สาย จึงใช้ชื่อเรียกย่านนั้นด้วยว่า ย่าน Etoile [เอ-ตัวล]. ถนนที่ตัดผ่ากลางของประตูชัย คือถนน Champs-Elysées [ช็องเซลีเซ่] ทอดยาวต่อไปถึง Rond Point des Champs-Elysées [รง-ป็วง เด ช็องเซลีเซ่]. ตรงนั้นก็มีถนนแยกเป็นดาวกระจายออกไปอีกไม่ต่ำกว่าเจ็ดสาย. ถนน Champs-Elysées ทอดยาวไปถึง Obélisque [โอเบลิซก] เสาหินสูงยอดแหลมแบบอีจิปต์ ณ จัตุรัส Place de la Concorde [ปล๊าซ เดอ ลา กงก๊อรฺ-เดอะ] (เป็นเสาหินที่จักรพรรดินโปเลียนนำมาจากมหาวิหารเมือง Luxor ประเทศอีจิปต์) ถือกันว่า ผังเมืองของปารีสเป็นแบบฉบับสุดยอดของโลกตะวันตก และโดยเฉพาะในสมัยของจักรพรรดินโปเลียนที่สาม มีการแปลงโฉมหน้าของกรุงปารีสและปริมณฑลอย่างจริงจัง. ปารีสที่เห็นในปัจจุบัน เป็นผลงานภายใต้การนำของ โอ้ซ-มาน (Baron Georges-Eugène Haussmann) ตั้งแต่ปี 1852 เป็นต้นมาจนแม้สิ้นสุดรัชสมัยของนโปเลียนที่สามในปี 1870 การก่อสร้างปรับปรุงเมืองก็ยังคงดำเนินอย่างต่อเนื่อง. ผังเมืองปารีสที่มีถนนตัดตรงสายยาวเป็นถนน boulevard [บูเลอวารฺ] (หมายถึงถนนสายหลักที่กว้าง มีต้นไม้ปลูกสองข้างทาง มีทางรถวิ่งหลายเลน คำนี้เริ่มใช้ในภาษาฝรั่งเศสตั้งแต่ปี1435) หรือถนน avenue [อา-เวอ-นู] (หมายถึงถนนตัดตรงที่กว้างและมีต้นไม้ปลูกสองข้างทาง) และพื้นที่เปิดโล่ง พร้อมร้านขายของ ร้านกาแฟ หรือร้านอาหาร มีอิทธิพลต่อวิถีการครองชีวิตของชาวกรุงปารีสอย่างมาก.ในบริบทของสวนหรืออุทยาน ก็หมายถึงเส้นทางเดินภายในที่แยกกระจายออกในแบบดาว. (ดูคำอธิบายประกอบที่คำ Rondpoint, Patte d’oie )
แผนผังของอุทยานในพระราชวัง
La Granja [ลา-กรังขะ] (ในชุมชนเล็กๆชื่อ
Idelfonso จังหวัด Segovia ประเทศสเปน). เป็นอุทยานสมัยศตวรรษที่ 18 สร้างตามสวนแบบแผนฝรั่งเศส. ในทศวรรษที่ 1720 เป็นพระราชวังฤดูร้อนของกษัตริย์สเปนเช่นในรัชสมัยของพระเจ้าเส้นสีขาวๆคือฟิลิปที่ห้า. ทางเดินภายในอุทยานนี้
มีเส้นทางที่กระจายออกเป็นรูปดาวในหลายพื้นที่หรือในห้องสวน.
น้ำพุที่อุทยานปราสาท
Aranjuez อยู่ห่าง
42 กิโลเมตรทางใต้ของกรุงมาดริด ประเทศสเปน. ตั้งอยู่ตรงชุมทางแม่น้ำสองสายมาพบกัน (แม่น้ำ Tagus กับแม่น้ำ Jarama)
ได้เห็นรุ้งกินน้ำบ่อยๆบริเวณสระน้ำ. รูปปั้น Ceres เทวีแห่งธัญญาหาร (มักถือช่อรวงข้าวในมือ อาจเทียบได้กับเจ้าแม่โพสพ)
ประดับอยู่กลางสระน้ำ.
Exedra [เอ๊กเซ-ดระ] เป็นคำกรีก ดั้งเดิมคำนี้หมายถึงอาคารที่ตั้งอยู่ห่างจากอาคารที่อยู่ ต่อมาใช้หมายถึงห้องโถงที่มีที่นั่ง มีอาคารที่สร้างติดกำแพงครึ่งวงกลมอาจเป็นอาคารยิมเนเซียม โรงเรียนที่สอนการกีฬา (palaestra) หรือบ้านส่วนตัว. ในบริบทของสวน เป็นพื้นที่โค้งหรือครึ่งวงกลมมีกำแพงโอบด้านหลัง. เป็นแนวการสร้างสรรค์สวนที่นิยมกันในศตวรรษที่ 18. การเนรมิตสวนในบริเวณนี้ ทำได้หลายแบบเช่นสร้างอาคารสถาปัตยกรรมขนาดย่อมแบบครึ่งวงกลม หรือตัดพุ่มไม้ให้เรียบเท่ากันเป็นกำแพงครึ่งวงกลม แล้วตั้งรูปปั้นหรือประติมากรรมประดับบริเวณนั้น.
ภาพตัวอย่างทั้งสองจากสวน Sissinghurst [ซิสสิ่งเฮิ่อสต](Cranbrook, UK).
กำแพงครึ่งวงกลมปลูกต้นไม้เลื้อย Clematis ดอกสีม่วง
ที่ขึ้นปกคลุมเต็มกำแพง มีม้านั่งวางตรงกลางใกล้กำแพง.
ไม่ไกลกันยังมีห้องสวนพื้นที่วงกลม ใช้ต้นไม้ปลูกเป็นรั้ว ทำกำแพงทรงกลม ตัดเล็มอย่างเรียบร้อย
ภายในเป็นสนามหญ้าเขียว ไม่มีสิ่งตกแต่งอื่นใด.
ภาพนี้จากสวนมุมหนึ่งที่เรียกว่า ห้องสวนต้นเกาลัด - Bosquet de la Salle des
Marroniers ในพระราชอุทยานแวร์ซายส์ ประเทศฝรั่งเศส. ห้องสวนนี้ เป็นห้องยาว มีทางเดินเข้าออกสองข้างตอนต้นและตอนปลายของพื้นที่. สุดแนวยาวของพื้นที่
เนรมิตรั้วกั้นห้องเป็นพุ่มไม้ครึ่งวงกลม ประดับด้วยสระน้ำพุเล็กๆตรงกลางครึ่งวงกลมนั้น.
Exotic เป็นคำใช้เรียกพันธุ์ไม้ที่นำเข้าจากประเทศอื่นมาเพาะและปลูกในประเทศได้สำเร็จ ขึ้นได้งาม ถือเป็นพันธุ์ไม้ “เอ๊กซอติค” เช่น ต้นยูคาลิปตัซที่ปลูกในอินเดีย หรือต้นจำพวกกระบองเพชรที่ปลูกขึ้นในอังกฤษ. ในความหมายกว้างๆ คำคุณศัพท์นี้ อาจหมายถึงทุกอย่างที่นำเข้ามาจากประเทศอื่นๆ เป็นสิ่งมีชีวิตหรือไม่ก็ได้ รวมไปถึงขนบธรรมเนียมวัฒนธรรมต่างแดน. การใช้คำนี้เน้นนัยบวกของสิ่งที่พูดถึง.
Extensive gardening หรือ Forest gardening เป็นแนวการเนรมิตสวนป่าที่ Stephen Switzer เป็นผู้เริ่มเผยแพร่ในต้นศตวรรษที่สิบแปดในอังกฤษ. การปลูกสวนป่านี้ มีเส้นถนนเชื่อมโยงพื้นที่ทั้งผืน ปกติตั้งห่างจากตัวอาคารบ้านหลังใหญ่. ต้นไม้ที่ปลูกคือต้นไม้ใหญ่ๆ ปลูกให้เป็นป่าใหญ่เลยทีเดียว เพราะฉะนั้นสวนอุทยานขนาดมหึมาเท่านั้น ที่รวมสวนป่าแบบนี้เข้าเป็นส่วนหนึ่งของอุทยาน.
Eyecatcher สิ่งจับสายตา ในความหมายของรูปลักษณ์หนึ่งที่เด่นและดึงความสนใจให้มองและหรือติดตามไปดูใกล้ๆ. ในบริบทของสวนอาจเป็นประติมากรรม เป็นอาคารสถาปัตยกรรม โอเบลิซก์ เป็นต้น. สิ่งจับสายตานี้ส่วนใหญ่ตั้งอยู่ในระยะห่างออกไปจากเส้นทางเดินหนึ่ง เพื่อจูงใจให้เดินต่อไปบนอีกเส้นทางหนึ่ง. ยังอาจรวมสิ่งที่อยู่นอกอาณาเขตของสวนนั้น นั่นคือไม่ได้เป็นสมบัติของสวนนั้น. สิ่งที่เห็นแบบนั้น อาจกลายเป็นองค์ประกอบของทิวทัศน์“ที่ยืมเข้ามา”ประดับสวนก็ได้.
ภาพจากอุทยานภูมิทัศน์ Stourhead (Wiltshire,
UK). อาคารนี้ตั้งชื่อไว้ว่า Temple of Apollo (นั่นคือสร้างอุทิศแด่เทพอพอลโลตามค่านิยมกรีก)
เมื่อมองจากทางเดินบนเนินเขา เห็นอาคารนี้แต่ไกล พร้อมเงาสะท้อนในทะเลสาบ
สวยงามตรึงสายตา จึงกระตุ้นให้เดินไปในทิศทางที่ตั้งของอาคารนั้น. ไปถึงก็พบที่นั่งภายใน ให้นั่งพักชมวิวจากมุมมองตรงนั้น.
ภาพจากอุทยานปราสาท Castle Howard (Yorkshire,
UK). มุมมองนี้ก็ชวนให้ติดตามไปดูอาคาร Mausoleum (สุสานอนุสรณ์ประจำตระกูล Howard) และสะพานที่ชื่อ the New River Bridge ในความเป็นจริง สะพานอยู่ห่างจากอาคาร Mausoleum
มากทีเดียว.
ภาพจากอุทยาน Hellbrunn
ชานเมืองซัลส์บูร์กประเทศออสเตรีย. อาคารสีเหลือง โดดเด่นไกลขึ้นไปบนเนินเขา ก็อาจนับเป็นสิ่งดึงดูดความสนใจให้เดินขึ้นไปดู.
สองภาพนี้จากอุทยาน Longleat (ใกล้เมือง
Warminster ประเทศอังกฤษ)
มองไปเห็นประติมากรรมสองแบบตั้งไกลออกไปมาก. เขากำกับห้ามเดินตัดตรงบนสนามหญ้า. ต้องเดินอ้อมไปอ้อมมา กว่าจะไปถึงตรงนั้น เดินอีกนานเลย. ประติมากรรมทั้งสองเป็นสิ่งดึงดูดสายตาตามแนวการสร้างสวนแบบอังกฤษ.
Estrade [เอ๊ซ-ทร้าด] เป็นคำฝรั่งเศส หมายถึง เนินราบไม่สูงมาก. ในบริบทของการจัดสวน การสร้างเนินเตี้ยๆ รวมถึงการตัดเล็มและจัดกิ่งต้นไม้ให้ดูเป็นขั้นเป็นระดับเหมือนเค้กแต่งงานที่สูงเป็นชั้นๆเป็นต้น.
Étang [เอ-ต็อง] เป็นคำฝรั่งเศส หมายถึง กว๊านหรือทะเลสาบขนาดเล็ก. ในภาษาอังกฤษใช้คำ pool หรือ lake เนรมิตขึ้นหรือจัดสรรค์ธารน้ำที่มีอยู่แล้วตามธรรมชาติ ให้ดูสวยเป็นศิลป์มากขึ้น ในขณะเดียวกันก็ให้ดูเหมือนธรรมชาติมากที่สุด.
Etoile [เอตัวล] เป็นคำภาษาฝรั่งเศส แปลว่า ดวงดาว ใช้เรียกบริเวณที่มีทางเดินตัดกัน กระจายออกเป็นรูปดาว. การตัดถนนแบบดาวกระจายออกจากจุดศูนย์กลางแห่งหนึ่งนั้น เหมือนกันทั้งในการวางผังเมือง และในการเนรมิตเส้นทางเดินภายในสวนหรืออุทยานขนาดใหญ่. ตัวอย่างที่กรุงปารีส ดูจะเป็นต้นแบบของที่อื่นๆทั้งหมด. นั่นคือที่ Arc de Triomphe [อ๊ารก เดอ ธรี-อ๊มฟ] ที่ตั้งของประตูชัย มีถนนเส้นใหญ่ๆ (avenues) ตัดกระจายออกเป็นรูปดาว12 สาย จึงใช้ชื่อเรียกย่านนั้นด้วยว่า ย่าน Etoile [เอ-ตัวล]. ถนนที่ตัดผ่ากลางของประตูชัย คือถนน Champs-Elysées [ช็องเซลีเซ่] ทอดยาวต่อไปถึง Rond Point des Champs-Elysées [รง-ป็วง เด ช็องเซลีเซ่]. ตรงนั้นก็มีถนนแยกเป็นดาวกระจายออกไปอีกไม่ต่ำกว่าเจ็ดสาย. ถนน Champs-Elysées ทอดยาวไปถึง Obélisque [โอเบลิซก] เสาหินสูงยอดแหลมแบบอีจิปต์ ณ จัตุรัส Place de la Concorde [ปล๊าซ เดอ ลา กงก๊อรฺ-เดอะ] (เป็นเสาหินที่จักรพรรดินโปเลียนนำมาจากมหาวิหารเมือง Luxor ประเทศอีจิปต์) ถือกันว่า ผังเมืองของปารีสเป็นแบบฉบับสุดยอดของโลกตะวันตก และโดยเฉพาะในสมัยของจักรพรรดินโปเลียนที่สาม มีการแปลงโฉมหน้าของกรุงปารีสและปริมณฑลอย่างจริงจัง. ปารีสที่เห็นในปัจจุบัน เป็นผลงานภายใต้การนำของ โอ้ซ-มาน (Baron Georges-Eugène Haussmann) ตั้งแต่ปี 1852 เป็นต้นมาจนแม้สิ้นสุดรัชสมัยของนโปเลียนที่สามในปี 1870 การก่อสร้างปรับปรุงเมืองก็ยังคงดำเนินอย่างต่อเนื่อง. ผังเมืองปารีสที่มีถนนตัดตรงสายยาวเป็นถนน boulevard [บูเลอวารฺ] (หมายถึงถนนสายหลักที่กว้าง มีต้นไม้ปลูกสองข้างทาง มีทางรถวิ่งหลายเลน คำนี้เริ่มใช้ในภาษาฝรั่งเศสตั้งแต่ปี1435) หรือถนน avenue [อา-เวอ-นู] (หมายถึงถนนตัดตรงที่กว้างและมีต้นไม้ปลูกสองข้างทาง) และพื้นที่เปิดโล่ง พร้อมร้านขายของ ร้านกาแฟ หรือร้านอาหาร มีอิทธิพลต่อวิถีการครองชีวิตของชาวกรุงปารีสอย่างมาก.ในบริบทของสวนหรืออุทยาน ก็หมายถึงเส้นทางเดินภายในที่แยกกระจายออกในแบบดาว. (ดูคำอธิบายประกอบที่คำ Rondpoint, Patte d’oie )
เส้นทางเดินและการจัดแบ่งห้องสวนที่อุทยานปราสาท
Kroměříž, สาธารณรัฐเช้ค.
ภาพนี้ถ่ายจากเหตุการณ์การรณรงค์ของกลุ่ม Greenpeace เมื่อวันที่ 11 ธันวาคม 2015 ที่กรุงปารีสในฝรั่งเศส (เมื่อมีการจัดประชุมเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับภูมิอากาศของโลก
ปีนั้นเป็นครั้งที่ 21 จัดที่กรุงปารีส). การรณรงค์นี้เรียกร้อง ให้ประธานาธิบดีฝรั่งเศส (ในฐานะเจ้าภาพ)
ให้ผลักดันการพัฒนาพลังงานยั่งยืนจากแสงอาทิตย์. กลุ่ม Greenpeace ไปพ่นสีเหลือง (ที่โยงถึงพลังแสงอาทิตย์)
บนถนนสิบสองสายที่แยกกระจายออกเป็นรูปดาว รอบๆวงเวียนที่ตั้งของประตูชัย (Arc
de Triomphe) พร้อมคำเรียกร้องขอให้ประธานาธิบดี (ตอนนั้นคือ François Hollande) บัญญัติกฎหมายในหมู่สหภาพยุโรป (EU) ให้ประเทศรวยจ่ายค่าเทคโนโลยีเพื่อดูดแกซคาร์บอนไดออกไซด์ออกจากชั้นบรรยากาศโลก, ให้ทุกชาติหันไปใช้พลังงานแสงอาทิตย์, ให้ประเทศที่สร้างมลภาวะ (สหรัฐฯ, จีน) รับผิดชอบโลกฯลฯ. เราเลยได้ภาพสวยงามภาพนี้ของ Place
de l’Etoile, Paris มาประกอบคำ “ดวงดาว”ที่นี่.
Eurythmy มาจากคำกรีก eu ที่แปลว่า ดี ผสมกับคำ rhuthmos ที่แปลว่า สัดส่วน อัตราส่วน หรือจังหวะ. Vitruvius (นักเขียน สถาปนิกและวิศวกรชาวโรมัน มีชีวิตอยู่ในปี 70-15 ก่อนคริสต์กาล) เจาะจงว่า อัตราส่วนที่ดีเป็นจุดหมายของการออกแบบ.
Evantail [เอ-ว็องไตย] คำฝรั่งเศส มาจากคำละติน ventus แปลว่า ลม ในความหมายสามัญหมายถึงพัด (fanในภาษาอังกฤษ). ในบริบทสวน หมายถึงการจัดหรือดัดต้นไม้ให้เป็นรูปพัด รวมไปถึงการเนรมิตน้ำพุให้พุ่งออกและตกลงเป็นรูปพัดด้วย. ปกติถือกันว่ารูปลักษณ์กลม รี สวยและดูนุ่มนวลที่สุด
จึงเป็นธรรมดาที่มีการจัด ดัดต้นไม้ให้มีรูปทรงแบบนี้.
ภาพนี้จากพระราชอุทยาน
Blenheim (Oxfordshire, UK)
จัดน้ำพุให้พุ่งขึ้นและตกลงเป็นรูปพัด
น้ำพุพุ่งกระจายออกสวยงามภายในแอ่งลึกเข้าไปในกำแพง
ที่อยู่ใต้น้ำพุขนาดใหญ่ชื่อ Fontana dell’Ovato (สระน้ำทรงรี)
ที่วิลลาเด๊สเตะ (Villa d’Este, Tivoli, Italy).
Exedra [เอ๊กเซ-ดระ] เป็นคำกรีก ดั้งเดิมคำนี้หมายถึงอาคารที่ตั้งอยู่ห่างจากอาคารที่อยู่ ต่อมาใช้หมายถึงห้องโถงที่มีที่นั่ง มีอาคารที่สร้างติดกำแพงครึ่งวงกลมอาจเป็นอาคารยิมเนเซียม โรงเรียนที่สอนการกีฬา (palaestra) หรือบ้านส่วนตัว. ในบริบทของสวน เป็นพื้นที่โค้งหรือครึ่งวงกลมมีกำแพงโอบด้านหลัง. เป็นแนวการสร้างสรรค์สวนที่นิยมกันในศตวรรษที่ 18. การเนรมิตสวนในบริเวณนี้ ทำได้หลายแบบเช่นสร้างอาคารสถาปัตยกรรมขนาดย่อมแบบครึ่งวงกลม หรือตัดพุ่มไม้ให้เรียบเท่ากันเป็นกำแพงครึ่งวงกลม แล้วตั้งรูปปั้นหรือประติมากรรมประดับบริเวณนั้น.
Exotic เป็นคำใช้เรียกพันธุ์ไม้ที่นำเข้าจากประเทศอื่นมาเพาะและปลูกในประเทศได้สำเร็จ ขึ้นได้งาม ถือเป็นพันธุ์ไม้ “เอ๊กซอติค” เช่น ต้นยูคาลิปตัซที่ปลูกในอินเดีย หรือต้นจำพวกกระบองเพชรที่ปลูกขึ้นในอังกฤษ. ในความหมายกว้างๆ คำคุณศัพท์นี้ อาจหมายถึงทุกอย่างที่นำเข้ามาจากประเทศอื่นๆ เป็นสิ่งมีชีวิตหรือไม่ก็ได้ รวมไปถึงขนบธรรมเนียมวัฒนธรรมต่างแดน. การใช้คำนี้เน้นนัยบวกของสิ่งที่พูดถึง.
Extensive gardening หรือ Forest gardening เป็นแนวการเนรมิตสวนป่าที่ Stephen Switzer เป็นผู้เริ่มเผยแพร่ในต้นศตวรรษที่สิบแปดในอังกฤษ. การปลูกสวนป่านี้ มีเส้นถนนเชื่อมโยงพื้นที่ทั้งผืน ปกติตั้งห่างจากตัวอาคารบ้านหลังใหญ่. ต้นไม้ที่ปลูกคือต้นไม้ใหญ่ๆ ปลูกให้เป็นป่าใหญ่เลยทีเดียว เพราะฉะนั้นสวนอุทยานขนาดมหึมาเท่านั้น ที่รวมสวนป่าแบบนี้เข้าเป็นส่วนหนึ่งของอุทยาน.
Eyecatcher สิ่งจับสายตา ในความหมายของรูปลักษณ์หนึ่งที่เด่นและดึงความสนใจให้มองและหรือติดตามไปดูใกล้ๆ. ในบริบทของสวนอาจเป็นประติมากรรม เป็นอาคารสถาปัตยกรรม โอเบลิซก์ เป็นต้น. สิ่งจับสายตานี้ส่วนใหญ่ตั้งอยู่ในระยะห่างออกไปจากเส้นทางเดินหนึ่ง เพื่อจูงใจให้เดินต่อไปบนอีกเส้นทางหนึ่ง. ยังอาจรวมสิ่งที่อยู่นอกอาณาเขตของสวนนั้น นั่นคือไม่ได้เป็นสมบัติของสวนนั้น. สิ่งที่เห็นแบบนั้น อาจกลายเป็นองค์ประกอบของทิวทัศน์“ที่ยืมเข้ามา”ประดับสวนก็ได้.
สุเหร่ามัวร์ที่เห็นไกลๆโดดเด่นในสภาพภูมิประเทศเขียวชอุ่ม
มีเทือกเขาเป็นเกราะคุ้มครอง. เห็นอย่างนี้ เชิญชวนไม่น้อยเลย.
----------------------------------------
F-1
>> Fabrique, Ferme
ornée, Fernery, Finial, Flag stone, Floral clock, Floral
emblem, Floriade, Florists’societies, Flower garden, Flower meads, Folly,
Forest lawn, Formal style.
https://chotirosgardenterms.blogspot.com/2018/04/f-1-flower-garden.html
https://chotirosgardenterms.blogspot.com/2018/04/f-1-flower-garden.html
เมนูหนังสือ
ประมวลความรู้จากศัพท์อุทยานศิลป์
https://chotirosgardenterms.blogspot.com/2018/06/mygardenbook-menu.html
Comments
Post a Comment