อารัมภบท – Prologue
หนังสือเล่มนี้รวมคำศัพท์เกี่ยวกับสวน อุทยาน การทำสวนและสถาปัตยกรรมสวน. ยังมีคำอื่นๆอีกที่มิได้รวมเข้าไว้ โดยเฉพาะคำศัพท์ที่เกี่ยวกับวัฒนธรรมสวนในตะวันออก เพียงแต่ให้ข้อมูล สรุปหลักการสร้างสวนจีน สวนญี่ปุ่น สวนอินเดีย แต่ไม่เจาะลึกอธิบายศัพท์เกี่ยวกับสวนตะวันออกทั้งสามแบบนี้ เพราะจำเป็นต้องกำหนดขอบเขตให้ชัดเจนว่า หนังสือเล่มนี้รวมความรู้ข้อมูลที่เกี่ยวกับ สวนและอุทยานในโลกตะวันตก เป็นสำคัญ.
การเรียบเรียงหนังสือเล่มนี้ ยังรวมประสบการณ์ส่วนตัวของการไปเดินสวนในประเทศต่างๆติดต่อกันเป็นเวลาสิบปี. การอธิบายคำ บางทีจึงมิได้อยู่ที่การให้ข้อมูลเท่านั้น แต่แทรกสิ่งที่ประสบการณ์โดยตรงได้บรรจงสะสมไว้ในตัวข้าพเจ้า.
สวนเป็นหัวข้อศึกษาค้นคว้าที่นำความปิติภิรมย์แก่ข้าพเจ้ามาก. การเลือกหัวข้อนี้มาศึกษาด้วยตนเอง เป็นการเลือกที่เหมาะสมกับวัยและธรรมชาตินิสัยของข้าพเจ้า เพราะทำให้ข้าพเจ้าต้องออกเดิน. การเดินได้ผดุงสุขภาพร่างกายและจิตใจ ตั้งแต่วัยสี่สิบมาจนวัยเจ็ดสิบ. การเดินไปในภูมิประเทศที่สวยงาม ทั้งที่เป็นธรรมชาติที่ไร้มือคนไปสัมผัส กับธรรมชาติที่คนได้รังสรรค์ขึ้นตามอุดมการณ์ของคน ได้ชื่นชมความงามของภูมิประเทศ โลกพืชพรรณ เห็นอัจฉริยภาพของสถาปนิก คนสวน คนดูแลและผู้ที่เกี่ยวข้องทุกประเภทในวงการสวน. ทั้งหมดได้ให้ความสุขที่สนองความอยากรู้ และที่สำคัญเหนือกว่านั้น ได้ให้โอกาสข้าพเจ้าพัฒนาตัวเองไปบนเส้นทางของการฝึกศีล สมาธิและปัญญา เป็นวิธีส่วนตัวของข้าพเจ้า. ปีแล้วปีเล่าในที่สุด การศึกษาสวนได้เบนมโนสำนึกของข้าพเจ้าให้เดินต่อไปบนเส้นทางของความเคารพ ของการรู้คุณค่าของสรรพสิ่งในโลก. หนังสือเล่มนี้และงานเขียนอื่นๆของข้าพเจ้า มาจากจิตสำนึกที่รู้คุณแผ่นดินและรู้คุณคน.
สวนที่มีมาแล้วหลายศตวรรษ คือบันทึกประวัติศาสตร์ของมวลชน. แผ่นดิน ผืนน้ำและต้นไม้ผู้เฒ่าทั้งหลายในสวน ได้เก็บข้อมูลของโลกไว้ (พิสูจน์ได้ตามหลักการวิทยาศาสตร์) ตั้งอยู่ตรงนั้น เป็นหลักฐานที่สัมผัสได้หากคนรู้จักหยุด หลอมจิตวิญญาณเข้ากับลมปราณของสถานที่ สัมผัส“เจ้าที่” สุดทางประสบการณ์ดังกล่าว คือการเข้าถึงธรรมชาติ มองลึกเข้าไปถึงกลไก ระบบ ระเบียบ ความเอื้อต่อกันในโลกธรรมชาติ ความงามของแต่ละวิถี และในที่สุด เห็นสัจธรรม.
ข้าพเจ้าหวังว่าเนื้อหาและข้อมูลจากหนังสือเล่มนี้ จักเป็นประโยชน์และดลใจให้ผู้อ่านตระหนักว่า โลกที่เราอยู่นี้ มิใช่เป็นเพียงดาวพระเคราะห์ดวงหนึ่ง แต่เป็นบ้านแห่งเดียวของเราในจักรวาลนี้ ชั่วชีวิตนี้และในอีกกี่ร้อยกี่พันชาติข้างหน้า. ตามเหตุปัจจัย เราไม่มีวันไปเกิดในดาวดวงอื่น เราไม่มีวันหลุดออกไปจากโลกนี้ ตราบใดที่เรายังต้องเวียนว่ายตายเกิดอยู่. โลกที่เคยเป็นในอดีต ที่เป็นอยู่ในปัจจุบันและที่จะเป็นในอนาคต มาจากวิถีการดำเนินชีวิตของเรา จึงอยู่ในมือเรา. เราต้องรักษ์ทนุถนอมโลกอย่างสุดชีวิต. ข้าพเจ้าสำนึกแล้วว่า ความรักธรรมชาติ ต้นไม้ ท้องทุ่งนาไร่ การช่วยกันปลูกต้นไม้ ส่งเสริมการปลูกสวน คือการรักษาศีลและเจริญในธรรมแบบหนึ่ง.
กลับไปเมนูหนังสือ ประมวลความรู้จากศัพท์อุทยานศิลป์
คำศัพท์ที่รวบรวมมาไว้ที่นี่
มิได้แปลหรือลอกจากหนังสือเล่มหนึ่งเล่มใด
แต่รวบรวมข้อมูลความรู้มาจากหนังสือหลายเล่ม จากหลายประเทศในยุโรป บวกคำอธิบายเพิ่มเติมที่ได้จากเว็ปไซต์สถาบันต่างๆที่เกี่ยวข้อง. หนังสือศัพท์สวนนั้น เท่าที่สำรวจและเปิดอ่านมา หนาเพียงสามสิบกว่าหน้า คือการยกศัพท์มาจากพจนานุกรมเล่มใหญ่ มารวมไว้ในเล่มเล็กที่พกพาสะดวก.
ข้าพเจ้ามิได้พอใจอยู่ที่การรวบรวมศัพท์
แต่ได้ให้ข้อมูลเพิ่มเติม บางหัวข้อเป็นบทความสั้นๆ ทั้งนี้เพราะศัพท์หนึ่งตัวในบริบทสวน โยงไปถึงเกร็ดความรู้อื่นๆ
ที่นำไปสู่การออกแบบหรือการสร้างสวน. เกร็ดย่อยเหล่านี้สร้างเครือข่ายความรู้ออกไปกว้างและลึกกว่าสิ่งที่ตาเห็นอย่างผิวเผิน. การมองหยุดอยู่ที่จุดๆหนึ่งนั้น คือการจำกัดสติปัญญาให้อยู่กับที่. ตัวอย่างเช่นรูปปั้นรูปหนึ่งในสวน นอกจากเป็นสิ่งประดับสวนเพื่อความเจริญหูเจริญตา ยังมีเนื้อหาของรูปปั้นนั้นที่เหมือนความคิดหนึ่งหรือคุณสมบัติหนึ่งที่ถูกสรุปแน่นิ่งไว้ในรูปปั้น. น่าเสียดายหากไม่แกะรอยตามไปดูว่าคืออะไร. คนที่มองไกล มองกว้าง มองลึกกว่า ย่อมได้อรรถรสประณีตอื่นๆ เป็นความปิติ ความชื่นชม จนเป็นความมหัศจรรย์ใจที่สวนมอบให้แก่คน.
หนังสือเล่มนี้รวมคำศัพท์เกี่ยวกับสวน อุทยาน การทำสวนและสถาปัตยกรรมสวน. ยังมีคำอื่นๆอีกที่มิได้รวมเข้าไว้ โดยเฉพาะคำศัพท์ที่เกี่ยวกับวัฒนธรรมสวนในตะวันออก เพียงแต่ให้ข้อมูล สรุปหลักการสร้างสวนจีน สวนญี่ปุ่น สวนอินเดีย แต่ไม่เจาะลึกอธิบายศัพท์เกี่ยวกับสวนตะวันออกทั้งสามแบบนี้ เพราะจำเป็นต้องกำหนดขอบเขตให้ชัดเจนว่า หนังสือเล่มนี้รวมความรู้ข้อมูลที่เกี่ยวกับ สวนและอุทยานในโลกตะวันตก เป็นสำคัญ.
คำทั้งหลายเรียงตามลำดับตัวอักษรในภาษาอังกฤษ
เพื่อสะดวกแก่การค้นหาและการศึกษาค้นคว้าต่อไปในวรรณกรรมสวนของตะวันตก. คำต่างประเทศนั้น เจาะจงให้ชื่อในภาษาที่ใช้ในประเทศแต่ละแห่ง
และมิได้กำกับคำถอดเสียงเป็นภาษาไทยไว้ทุกคำ ได้กำกับเฉพาะบางคำที่จำเป็น. ระบบการถอดเสียงด้วยอักษรไทย
ทำให้ออกเสียงเพี้ยนจากคำที่เจ้าของประเทศใช้. ชื่อเฉพาะทั้งหลายเช่นชื่อบุคคล
ชื่อองค์กรที่กล่าวถึงนั้น จึงคงไว้ในภาษาเดิมของแต่ละประเทศ เพื่อเป็นข้อมูลอ้างอิงค้นคว้าต่อไป. ภาพที่นำมาประกอบ นอกจากเจาะจงไว้อย่างชัดเจน
เป็นภาพที่ข้าพเจ้าเดินทางไปถ่ายมาจากสวนต่างๆเอง มากกว่าร้อยสวนตั้งแต่ปี 2001.
รายชื่อหนังสือในบรรณานุกรมนั้น
รวมเป็นส่วนหนึ่งของฐานความรู้ของข้าพเจ้าเมื่อจับเรื่องสวนและต้นไม้พืชพรรณขึ้นมาศึกษา. นอกจากการประมวลความรู้จากศัพท์ทั้งหลายที่นำมาลงในหนังสือเล่มนี้
ข้าพเจ้ายังเขียนเรื่องอื่นๆเกี่ยวกับสวนและต้นไม้. หนังสือและบทความจากสถาบันการศึกษาในต่างประเทศ
รวมทั้งเอกสารข้อมูลวีดีทัศน์จากเว็ปไซต์สถาบันที่เกี่ยวข้อง ได้ขยายโลกทัศน์ของข้าพเจ้า
สร้างความตระหนักรู้ในเรื่องพืชพรรณแก่ข้าพเจ้าอย่างยิ่ง. หากเริ่มต้นชีวิตวัยนักเรียนได้อีกครั้ง
ย้อนกลับไปเมื่อห้าสิบปีก่อน
ข้าพเจ้าคงเลือกเรียนวิชาพฤกษศาสตร์และย้ายไปอยู่ในป่ากับต้นไม้.
การเรียบเรียงหนังสือเล่มนี้ ยังรวมประสบการณ์ส่วนตัวของการไปเดินสวนในประเทศต่างๆติดต่อกันเป็นเวลาสิบปี. การอธิบายคำ บางทีจึงมิได้อยู่ที่การให้ข้อมูลเท่านั้น แต่แทรกสิ่งที่ประสบการณ์โดยตรงได้บรรจงสะสมไว้ในตัวข้าพเจ้า.
สวนเกือบทุกแห่ง
ข้าพเจ้าไปเยือนสองครั้งเป็นอย่างน้อยในฤดูกาลต่างกัน เช่น
พระราชอุทยานแวร์ซายส์ในฝรั่งเศส
ข้าพเจ้าไปแล้วไปอีกไม่ต่ำกว่ายี่สิบครั้งตลอดชีวิตที่ผ่านมาในต่างแดนตั้งแต่ปี 1970. เมื่อได้เห็นสวนอื่นๆทั่วไปในยุโรป ทุกสิ่งที่นั่นได้กลายเป็นบทอ้างอิงสำหรับสวนแบบแผนที่สมบูรณ์ที่สุด
ทั้งในแง่ของการออกแบบ การประดับสวน การปลูกต้นไม้
การจัดวางประติมากรรมในสวนเป็นต้น.
สวนเป็นหัวข้อศึกษาค้นคว้าที่นำความปิติภิรมย์แก่ข้าพเจ้ามาก. การเลือกหัวข้อนี้มาศึกษาด้วยตนเอง เป็นการเลือกที่เหมาะสมกับวัยและธรรมชาตินิสัยของข้าพเจ้า เพราะทำให้ข้าพเจ้าต้องออกเดิน. การเดินได้ผดุงสุขภาพร่างกายและจิตใจ ตั้งแต่วัยสี่สิบมาจนวัยเจ็ดสิบ. การเดินไปในภูมิประเทศที่สวยงาม ทั้งที่เป็นธรรมชาติที่ไร้มือคนไปสัมผัส กับธรรมชาติที่คนได้รังสรรค์ขึ้นตามอุดมการณ์ของคน ได้ชื่นชมความงามของภูมิประเทศ โลกพืชพรรณ เห็นอัจฉริยภาพของสถาปนิก คนสวน คนดูแลและผู้ที่เกี่ยวข้องทุกประเภทในวงการสวน. ทั้งหมดได้ให้ความสุขที่สนองความอยากรู้ และที่สำคัญเหนือกว่านั้น ได้ให้โอกาสข้าพเจ้าพัฒนาตัวเองไปบนเส้นทางของการฝึกศีล สมาธิและปัญญา เป็นวิธีส่วนตัวของข้าพเจ้า. ปีแล้วปีเล่าในที่สุด การศึกษาสวนได้เบนมโนสำนึกของข้าพเจ้าให้เดินต่อไปบนเส้นทางของความเคารพ ของการรู้คุณค่าของสรรพสิ่งในโลก. หนังสือเล่มนี้และงานเขียนอื่นๆของข้าพเจ้า มาจากจิตสำนึกที่รู้คุณแผ่นดินและรู้คุณคน.
สวนที่มีมาแล้วหลายศตวรรษ คือบันทึกประวัติศาสตร์ของมวลชน. แผ่นดิน ผืนน้ำและต้นไม้ผู้เฒ่าทั้งหลายในสวน ได้เก็บข้อมูลของโลกไว้ (พิสูจน์ได้ตามหลักการวิทยาศาสตร์) ตั้งอยู่ตรงนั้น เป็นหลักฐานที่สัมผัสได้หากคนรู้จักหยุด หลอมจิตวิญญาณเข้ากับลมปราณของสถานที่ สัมผัส“เจ้าที่” สุดทางประสบการณ์ดังกล่าว คือการเข้าถึงธรรมชาติ มองลึกเข้าไปถึงกลไก ระบบ ระเบียบ ความเอื้อต่อกันในโลกธรรมชาติ ความงามของแต่ละวิถี และในที่สุด เห็นสัจธรรม.
ข้าพเจ้าหวังว่าเนื้อหาและข้อมูลจากหนังสือเล่มนี้ จักเป็นประโยชน์และดลใจให้ผู้อ่านตระหนักว่า โลกที่เราอยู่นี้ มิใช่เป็นเพียงดาวพระเคราะห์ดวงหนึ่ง แต่เป็นบ้านแห่งเดียวของเราในจักรวาลนี้ ชั่วชีวิตนี้และในอีกกี่ร้อยกี่พันชาติข้างหน้า. ตามเหตุปัจจัย เราไม่มีวันไปเกิดในดาวดวงอื่น เราไม่มีวันหลุดออกไปจากโลกนี้ ตราบใดที่เรายังต้องเวียนว่ายตายเกิดอยู่. โลกที่เคยเป็นในอดีต ที่เป็นอยู่ในปัจจุบันและที่จะเป็นในอนาคต มาจากวิถีการดำเนินชีวิตของเรา จึงอยู่ในมือเรา. เราต้องรักษ์ทนุถนอมโลกอย่างสุดชีวิต. ข้าพเจ้าสำนึกแล้วว่า ความรักธรรมชาติ ต้นไม้ ท้องทุ่งนาไร่ การช่วยกันปลูกต้นไม้ ส่งเสริมการปลูกสวน คือการรักษาศีลและเจริญในธรรมแบบหนึ่ง.
โชติรส
โกวิทวัฒนพงศ์
๑๓ ตุลาคม ๒๕๖๑.
*********
กลับไปเมนูหนังสือ ประมวลความรู้จากศัพท์อุทยานศิลป์
Comments
Post a Comment