F-3 French style

French style หรือ Jardin français สวนแบบฝรั่งเศส. สวนฝรั่งเศสมีเอกลักษณ์หลายอย่างที่คล้ายๆกับสวนอิตาเลียน บางอย่างลอกเลียนมาหรือนำมาปรับใช้ให้เข้ากับพื้นที่สวนในฝรั่งเศส. สวนฝรั่งเศสอาจดูมโหฬาร ภูมิฐานกว่า เพราะพื้นที่สวนหรืออุทยาน แผ่ออกไปตามแนวกว้างมากกว่า เป็นที่ราบมากกว่า (สวนอิตาเลียนพื้นที่แคบกว่ามากและโดยเฉพาะเมื่อตั้งบนเนินเขาสูงชัน ทำให้เป็นสวนต่างระดับหลายระดับ มองทัศนมิติแล้วไม่โดนใจเท่า).

*สวนฝรั่งเศสแบ่งที่ดินจากแกนกลาง ออกเป็นสองส่วน(เกือบ)เท่าๆกัน. แบ่งแปลงสวนย่อยๆเท่ากันทั้งสองข้าง จัดแบบสวน(เกือบ)เหมือนๆกันทั้งสองข้างด้วย.

*มีแปลงดอกไม้สูงเรี่ยดิน(ที่เรียกว่า parterre ปาร์แตร์) ที่มีแบบคงที่เสมอมาตั้งแต่เริ่มสร้างจนทุกวันนี้. ปาร์แตร์อยู่บนพื้นที่แปลงใหญ่ใกล้อาคารใหญ่ที่สุดบนสวนนั้น. ดอกไม้หรือพันธุ์ไม้นำมาจัดประดับอย่างเป็นระเบียบภายในแปลงดิน โดยให้มีลวดลายแบบเดียวกัน.

*ทั้งสวนมีสระน้ำพุหลายสระ, สระน้ำกว้างใหญ่ก็มี ขนาดเล็กลงก็มี ประดับด้วยประติมากรรมพร้อมน้ำพุ ตรงกลางสระ. ขุดคลองยาวเพื่อเน้นทัศนมิติ.

*นิยมประติมากรรมหินอ่อนประดับเรียงกันไปสองข้างถนนสายสำคัญๆในสวน, มีแนวระเบียงและบันไดเชื่อมพื้นที่ต่างระดับได้อย่างสง่างาม.

*ไกลจากตัวอาคารใหญ่ สร้างป่าละเมาะ ตัดเส้นทางเดินทะลุผ่านป่านั้น และเชื่อมไปยังมุมอื่นๆในสวน.

*นอกจากนี้ยังมีถนนสายใหญ่และยาว ตัดเส้นทางเป็นเครือข่าย อาจกระจายออกเป็นแฉกๆแบบรัศมีดวงดาวจากจุดศูนย์กลางแผ่ออกไปทั่วทุกทิศภายในพื้นที่สวน. มีทั้งถนนสายตรงและสายทะแยงมุม เชื่อมโยงทุกพื้นที่สู่อาคารใหญ่ ที่เป็นศูนย์กลางของอาณาบริเวณทั้งหมด.

พระราชอุทยานแวร์ซายส์เป็นตัวอย่างสวนฝรั่งเศสที่สมบูรณ์ที่สุด ที่ทุกประเทศในยุโรปยึดเป็นแบบและสร้างเลียนตามตลอดศตวรรษที่ 18-19. เพียงดูแผนผังพระราชอุทยานแวร์ซายส์ ก็จินตนาการได้ไม่ยากถึงความมเหาฬารไร้เทียมทาน สมดังพระประสงค์ของพระเจ้าหลุยส์ที่14.

มุมมองจากอาคารพระราชวัง ตรงผ่านพื้นที่อุทยาน ออกไปจนสุดพรมแดน.หมายเลข 1 บอกที่ตั้งของพระราชวังกึ่งกลางของอาคารและตรงกับห้องบรรทมของพระเจ้าหลุยส์ที่14. อักษร p คือแปลงสวนปาร์แตร์.


Front garden สวนหน้าบ้าน. สวนหน้าบ้านในอังกฤษเป็นที่โชว์ฝีมือทำสวนของผู้เป็นเจ้าของบ้าน แต่มาในปีหลังๆนี้ ชักน้อยลงๆโดยเฉพาะในกรุงลอนดอน บ้างปูพื้นหินเลย เป็นที่จอดรถ เพราะความจำเป็น. ชาวต่างชาติเข้าไปอยู่ในลอนดอนกันมาก อาจมีส่วนทำให้ละเลยการปลูกหย่อมสวนหน้าบ้าน. อีกประการหนึ่งแต่ละบ้านก็ให้คนเช่าส่วนหนึ่งด้วย. ชีวิตในเมืองหลวงปัจจุบันไม่สงบดังแต่ก่อน. บ้านสองสามชั้นเป็นหลังๆกลายเป็นอาคารห้องชุดสูงๆ. ถ้าออกนอกเมืองไป จึงเห็นบ้านส่วนตัวกันมากขึ้น. ในแบบ English cottage. ชาวอังกฤษย้ายออกไปอยู่นอกเมืองกันมากขึ้นๆด้วย.

บ้านอังกฤษบนเส้นทางไปยังเมือง Ripon (North Yorkshire, UK) ด้านหน้าของบ้านพักอาศัย เป็นเพียงสนามหญ้า คงไม่มีเวลาทำสวนกันแล้ว และส่วนใหญ่ใช้เป็นที่จอดรถ. บ้านที่มีพื้นที่หน้าบ้านกว้าง ก็มักแปลงเป็นมุมน้ำชากาแฟ(เมื่อความจำเป็นบังคับให้ต้องหารายได้). ผู้ที่จะมีสวนหน้าบ้านสวยๆนั้น นอกจากต้องมีเงินแล้ว ยังต้องมีเวลา.
ออกเสียใจไม่น้อย ต้องไปเอาภาพจากเว็ปออกแบบสวน ดังสองภาพข้างล่างนี้

บ้านนี้ดูสวยเหมือนในแค็ตตาล็อก. แบบจ้างคนออกแบบทำให้เลย.

ภาพจากเว็ปที่นี่ https:/www.housebeautiful.com/

สวนดาเลีย (dahlia มากกว่าพันต้น) เต็มสวนหน้าบ้าน Bournemouth House ของ Ken. พื้นที่สวนจัตุรัส 30ft x 30 ft. หนังสือพิมพ์ Daily Mail ของอังกฤษนำลงเป็นข่าวฉบับวันที่ 16 สิงหาคม 2010 ว่าการเลี้ยงดูดอกดาเลียของเขาสวยงามสมควรได้รางวัลจากราชสมาคมพืชสวน รวมแล้วห้าครั้ง (Royal Horticultural Society’s Award of Garden Merit).

บ้านในชุมชน Reichenau เยอรมนี แสดงสปิริตชาวสวนมากกว่า.

มีบ้านแบบอังกฤษหรือ English cottage อยู่มุมหนึ่งในสวนที่ Princes Street Gardens เมืองเอดินเบิร์ก สก็อตแลนด์. มีพื้นที่สวนแบบโค้ง (exedra) เกือบครึ่งวงกลม กั้นเหมือนกำแพงระหว่างพื้นที่สาธารณะกับบ้านหลังนั้น.

บ้านไม้แบบเก่าหลังใหญ่ในเมือง Garmisch-Partenkirchen เยอรมนี

หน้าบ้านเป็นเหมือนทุ่งแพรรีมีดอกมาร์เกอริตหรือเดซี่ขึ้นเต็มในฤดูร้อน.

หน้าร้านอาหารร้านหนึ่งบนถนน Avenue Mohammed VI

เมืองมาราเก็ช โมร็อคโค. เขาจัดพื้นที่ปลูกพันธุ์กระบองเพชรบนพื้นทราย

Frostwork  รูปลักษณ์แบบหนึ่งของการจำหลักหิน เป็นแบบประดับประกบเข้ากับกำแพง เพดานหรือทั้งห้อง ยกเว้นพื้นเท่านั้น. เจตนาให้ดูหยาบตะปุ่มตะป่ำหรือพรุนๆ. จำหลักเป็นแท่งยาวดุ้นๆสั้นบ้างยาวบ้าง ไม่เท่ากัน. นอกจากนี้ยังทำให้เหมือนหินย้อยลงจากเพดาน ต้องการสร้างบรรยากาศของถ้ำ ให้สื่อความลึกลับจนถึงอารมณ์โรแมนติค เหตุนี้เองที่ภายในพื้นที่แบบนี้ มีรูปปั้นเทพในตำนานรักมากกว่าเนื้อหาอื่นใด.

ภาพจากสถาปัตยกรรมสระน้ำพุกลางเมือง Dresden ประเทศเยอรมนี. ให้สังเกตว่าเสาหินแต่ละต้น มีหินหยาบๆเป็นดุ้นๆประกบติดเข้ารอบๆเสา ห่างกันเป็นระยะๆตลอดความสูงของเสา เพื่อให้เข้ากับอาคารบริเวณนี้ที่ต้องการสร้างให้เป็นถ้ำ. ลวดลายการจำหลักแบบนี้แหละที่เรียกว่าเป็น frostwork. ถ้าไม่แต่งเสาแบบนี้ เสาหินก็ดูเกลี้ยงๆเรียบๆ.

ด้านหน้าทางเข้าถ้ำใหญ่ (la grotta grande)ที่อุทยาน Giardino di Boboli [บ้อบอหลิ] ในบริเวณพระราชวัง Palazzo Pitti (Florence, Italy) เป็นผลงานของ Bernardo Buentalenti (ตั้งแต่ปี 1583) เกือบทั้งหน้าบันประดับด้วยหินก้อนพรุนๆขนาดต่างๆ. เจาะจงจำหลักหินประดับแบบนี้ เพื่อให้ดูคล้ายถ้ำหินย้อย ให้ใกล้เคียงธรรมชาติมากที่สุด. นับเป็นสถาปัตยกรรมที่แปลกพิศดารที่สุดในเมืองฟลอเรนซ์ยุคนั้น. ผลงานสร้างสรรค์ถ้ำของ Buontalenti เป็นงานชิ้นโบว์แดงในสไตล์ mannerist เมืองฟลอเรนซ์. การประดับตกแต่งถ้ำ ถ่ายทอดเนื้อหาหลายตอนจากวรรณกรรมหลายเล่มเช่น Metamorphoses ของ Ovid (มิอาจนำมาแจกแจงได้ จำต้องมีภาพประกอบให้เข้าใจว่าเช่นไร เกินขอบเขตของคำศัพท์). เป็นแบบอย่างของการสร้างถ้ำประดับสวนต่อมาในยุโรป. พระราชอุทยานบ้อบอหลิ ได้เป็นแบบการเนรมิตสวนที่จัดสรรค์พื้นที่สีเขียวกว้างใหญ่และประดับด้วยรูปปั้นหินอ่อนของเทพโรมันจำนวนมาก. ราชสำนักอื่นๆในยุโรปรวมทั้งการสร้างสรรค์แวร์ซายส์ก็ได้แนวคิดไปจากที่นั่นเช่นกัน. ด้านหน้ารูปปั้นของอพอลโลและเทวีเซเรส.

รูปปั้นของ Paris และ Helen (cf.สงครามทรอย) ผลงานของ Vincenzo de Rossi. หนึ่งในรูปปั้นที่ประดับอยู่ภายในถ้ำใหญ่นี้ที่แยกออกเป็นสามห้อง เหมือนเดินเข้าไปสู่แดนตำนานเทพนิยายโบราณ.

สองภาพนี้ จากพระราชอุทยาน Schönbrunn (กรุงเวียนนา ประเทศออสเตรีย) มีอาคารน้ำพุตั้งชื่อเรียกว่า“น้ำพุนางฟ้า” (Engelsbrunnen) กำแพงด้านนอกและหลังคา ประดับด้วยหินในลักษณะ frostwork.

ถ่ายผ่านตาข่ายไป มองเห็นนางไม้อุ้มคนโทเทน้ำลงบนเปลือกหอยขนาดยักษ์.

มุมหนึ่งในวิลลา Villa Gamberaia [กั๊มเบหร่าหยะ] เคยเป็นสระน้ำพุ
สภาพรอบๆทรุดโทรม ดูไม่ออกแล้วว่าเคยประดับรูปปั้นอะไรไว้. 
ส่วนหินบนกำแพงเป็นแบบ frostwork ตามรสนิยมแห่งยุค

ตัวอย่างจาก Parque Güell [ป๊ารเก้ะ กุเอล] ผลงานสร้างสรรค์ของ Antoni Gaudí [อันโต๊นิ โกดิ๊] (1900, Barcelona, Spain) ใช้หินก้อนใหญ่หยาบๆเป็นฐาน เป็นเสาและกำแพงเตี้ยๆ.

Fruit garden สวนผลไม้ คือสวนที่ปลูกไม้ผลเป็นสำคัญ. สวนผลไม้จัดให้เป็นสวนชวนชมได้เช่นกัน. สมัยใหม่ คนดัดแปลง ตกแต่ง จัดกิ่งเพื่อสร้างให้เป็นซุ้ม หรือให้เป็นรูปลักษณ์อื่นใดที่สวยงาม. บางทีนำต้นไม้ประเภทให้ดอกมาปลูกประกบข้างๆต้นผลไม้ เช่นปลูกกุหลาบติดต้นแอปเปิล ให้กิ่งกุหลาบพันไปบนต้นแอปเปิล โดยเฉพาะเมื่อกุหลาบออกดอกสะพรั่งดูสวยทีเดียว. กรณีต้นแอปเปิลออกดอกเดือนสองเดือนก่อนกุหลาบ เมื่อดอกร่วงแล้ว มีดอกกุหลาบบานประดับต้นแอปเปิล ก็คงทำให้ต้นแอปเปิลมีความสุขมากขึ้น. หรือปลูกต้นแอปเปิลจัดกิ่งไปตามซุ้มโครงเหล็กที่อาจเรียงต่อกันไปเป็นซุ้มทางเดินยาว สร้างสรรค์ภาพลักษณ์ของสวนผลไม้ที่น่าอภิรมย์ทีเดียว.

สวนเชอรี่ที่ Greys Court (ที่ Henley-on-Thames, Oxfordshire, UK).

สวนแอปเปิล สร้างสนามกว้างสำหรับเด็กเล็ก. เจ้าของทำสนามหญ้าเป็นวงกตบนพื้น. สนามหญ้านั้น ให้เด็กๆได้เดินเล่น เข้าสู่ใจกลางของวง ไปดูนาฬิกาแดด. รอบๆบริเวณส่วนที่อยู่ใกล้รั้วบ้าน (บริเวณดอกจันสีแดง) ปลูกต้นแอปเปิลไว้เต็ม. เป็นวิธีการชาญฉลาดเพื่อเรียกลูกค้าที่อาจมาแวะซื้อแอปเปิล นั่งพักให้ลูกวิ่งเล่นสักพักก่อนกลับ. นับว่าเจ้าของสวนใจกว้าง มิได้คิดเพียงการปลูกต้นแอปเปิลเพื่อเพิ่มรายได้ ยังเอื้อเฟื้อสร้างมุมพักผ่อนให้ผู้ไปถึงที่นั่น.

สองภาพนี้จากอุทยานใน Pitmedden Garden (Aberdeenshire, Scotland). ซุ้มต้นแอปเปิล จัดกิ่งก้านต้นแอปเปิลพันไปบนโครงเหล็ก  มีทางเดินใต้ซุ้ม. ในที่สุดคนสามารถทำให้ต้นไม้ที่ไม่ใช่พรรณเถาให้เลื้อยได้เช่นกัน และผลไม้ก็เป็นสิ่งประดับสวนที่สวยงามได้อีกประเภทหนึ่ง. ก่อนจะเห็นผลไม้ ยังเป็นโอกาสให้เดินใต้ช่อดอกแอปเปิลที่ส่งกลิ่นหอมอ่อนๆ. เป็นอุโมง์ดอกไม้ที่น่าทึ่งทีเดียว.

------------------------------------

LETTER G

G-1 >> Game larder, Garden, Garden archaeology, Garden of memory, Gardenesque, Garten, Gate, Gatehouse, Gate pier, Gaul, Gazebo, Gazon, Gazon coupé, Genius of the place, Geometrical layout, Georgian architecture, Giardino, Giardino segreto, Giochi d’acqua, Glade, Glasshouse (Greenhouse), Gloriette, Greek garden.
https://chotirosgardenterms.blogspot.com/2018/05/g-1-game-larder.html

เมนูหนังสือ ประมวลความรู้จากศัพท์อุทยานศิลป์

https://chotirosgardenterms.blogspot.com/2018/06/mygardenbook-menu.html