L-Labyrinth

LETTER L

Labyrinth ลาบีรินต์ เป็นเส้นทางเดินวกไปเวียนมาภายในพื้นที่หนึ่งที่กั้นเป็นเขตอย่างเฉพาะเจาะจง. คำนี้มาจากภาษากรีก laburinthos ที่สืบเนื่องกับตำนานกรีกโบราณเรื่องของ Minotaur [มั้ย-เนอทอร] ผู้มีร่างเป็นคนแต่มีหัวเป็นวัวกระทิง. ในตำนานเล่าว่า Minos กษัตริย์ครองเมือง Crete มีเรื่องทำให้เทพแห่งทะเล Poseidon ไม่พอใจ เทพเจ้าทะเลจึงดลบันดาลให้ Pasiphaë ภรรยาไปหลงรักวัวกระทิง. ทั้งสองมีลูกด้วยกันชื่อ Minotaur.  เมื่อเกิดมาถูก Minos บิดากักบริเวณให้อยู่ภายในวังลาบีรินต์ที่มืดลึกลงใต้ดินและมีทางเข้าทางออกเป็นเครื่อข่ายวนไปวนมาอย่างซับซ้อน หาทางหนีออกมาไม่ได้. Minos บังคับให้เจ้านครอาเธนส์ส่งส่วยเป็นชายหญิงพรหมจรรย์เจ็ดคู่ ให้เป็นอาหารของ Minotaur. เช่นนี้ ยังความเดือดร้อนแก่ชาวเมืองอาเธนส์อย่างยิ่งที่ต้องสูญเสียลูกชายลูกสาว. เจ้าเมืองอาเธนส์ไม่เห็นหนทางแก้ไขหรือคิดฝ่าฝืน ต่อต้านกษัตริย์ Minos. โชคดีที่ Theseus ผู้เดินทางไปถึงเมืองอาเธนส์ เมื่อรู้เรื่องเข้าก็อาสาไปปราบ Minotaur โดยที่เขารวมไปเป็นหนึ่งในหมู่ชายหญิงที่ถูกส่งไปที่เกาะ Crete. เขาได้พบลูกสาวของ Minos กับ Pasiphaë ชื่อ Ariadne (หรือ Ariane) ก่อนถูกส่งไปยังวังลาบีรินต์. เธอแอบบอกเคล็ดลับในการเข้าออกวังลาบีรินต์ และให้ด้ายกลุ่มหนึ่งแก่เขา บอกให้เขาปล่อยด้ายให้ตกลงไปตามทางตอนเดินเข้าไป เพื่อเดินตามเส้นด้ายกลับออกมา. ในที่สุด Theseus ฆ่า Minotaur ได้สำเร็จและเดินตามเส้นด้ายบนทางออกมาจากวังลาบิรินต์ได้. ตำนานกรีกที่เล่ามาสั้นๆข้างบน สื่อนัยความหมายที่ลึกซึ้งของการสู้รบภายในจิตสำนึกของคนระหว่างธรรมชาติฝ่ายสูงและฝ่ายต่ำ. Ariadne กับเส้นด้ายของเธอเป็นสัญลักษณ์ของแสงสว่าง ของจิตฝ่ายสูงที่ช่วยส่องทางให้คนดีออกมาจากห้วงเหวสู่แสงสว่างบนดิน. 
คำ ลาบีรินต์ ใช้กันมาจนถึงปัจจุบัน สื่อนัยของทางเดินที่คดวกวนไปมาแบบเขาวงกต ผ่านป่าละเมาะหรือป่าทึบ เพื่อเข้าสู่จุดใจกลางของที่ดินผืนหนึ่ง. ทางที่คดเคี้ยวไปมาทำให้คนสับสน จึงยากที่จะไปถึงจุดหมายปลายทางแล้วหาทางกลับออกมาได้.

     สืบเนื่องกับตำนานกรีกโบราณดังเล่ามา การเดินวกไปวนมาแบบนี้ เป็นการทดสอบสภาพจิตแบบหนึ่ง เพราะเหตุนี้ตั้งแต่สมัยกลาง ลาบีรินต์เป็นแบบประดับอย่างหนึ่งในสถาปัตยกรรมโบสถ์โดยเฉพาะในสถาปัตยกรรมกอติค. โบสถ์ใหญ่ๆหลายแห่งมีพื้นที่ทำเป็นลาบีรินต์ตรงลำตัวโบสถ์ เป็นพื้นหินอ่อน สลับสองสี สีเข้มกับสีอ่อน มักอยู่บนพื้นที่ทอดจากบริเวณทางเข้าประตูใหญ่ทางทิศตะวันตกของโบสถ์ ไปทางทิศตะวันออก และจบลงก่อนถึงพื้นที่ที่ใช้ประกอบพิธีกรรมทางศาสนา. ลาบีรินต์บนพื้นโบสถ์มีเส้นทางเดินที่วกวนไปมาเช่นกัน. ผู้เดินเดินไปบนเส้นสีเข้ม(หรือสีอ่อนแล้วแต่จะคิด) จนถึงใจกลางลาบีรินต์ซึ่งมักเป็นจุดใจกลางของโบสถ์นั้นด้วย. ในยุคที่ผู้คนออกเดินทางจาริกแสวงบุญไปในสถานศักดิ์สิทธิ์ต่างๆ ผู้ที่ไม่มีโอกาสและเวลาสำหรับการไปจาริกแสวงบุญในที่ไกลๆ ก็อาจมาเดินลาบีรินต์ในโบสถ์แทน. บางคนเดินด้วยเข่าไปตลอดระยะทางในลาบีรินต์ ถือเป็นการทำทุกรกิริยาแบบหนึ่ง(ด้วยความสำนึกผิด) ก่อนไปหยุดยืนคารวะสิ่งศักดิ์สิทธิ์หรือไปปรากฏเบื้องหน้าแท่นบูชาพระผู้เป็นเจ้า. ระยะเวลาที่ใช้เดินในลาบีรินต์และความอดทนที่ผู้เดินต้องมี เป็นโอกาสให้ผู้เดินคิดพิจารณาตนเอง ความทุกข์ ความสุข ความหวัง. คริสต์ศาสนาถือว่าการบำเพ็ญเพียรแบบนี้ เป็นทางไปสู่พระผู้เป็นเจ้าแบบหนึ่ง.

ภาพถ่ายจากมหาวิหารน็อตเตรอดามเมือง Amiens ในฝรั่งเศส เป็นพื้นที่ยาวที่ทอดจากตะวันออกสู่ตะวันตก นี่คือ“ลำตัว”ของโบสถ์. เมื่อยกเก้าอี้ออกหมดแล้ว เห็นความงามของพื้นหินอ่อนที่บรรจงจัดเป็นหินอ่อนสองสีสลับกันเป็นลวดลายแบบต่างๆในกรอบสี่เหลี่ยมที่ไม่ซ้ำกันเลย โดยมีตรงกลางลำตัวเป็นลาบีรินต์. ที่นั่นเคยกำหนดวันเพื่อการเดินจงกรมบนลาบีรินต์ทุกปีเช่นในวันเซ็นต์จอห์นแบพทิซท์ (กลางเดือนกรกฎาคม)

มหาวิหารน็อตเตรอดามเมือง Chartres เป็นอีกแห่งหนึ่งที่มีลาบีรินต์วงใหญ่กลางลำตัวโบสถ์ ผู้มีจิตศรัทธาไปเดินจงกรมในลาบีรินต์ตั้งแต่ยุคกลาง. ปัจจุบันอาจยังมีโอกาสให้เดินในลาบีรินต์อยู่ ฝ่ายการศาสนาที่นั่นเป็นผู้กำหนด เพราะต้องย้ายเก้าอี้นั่งออกจากลำตัวโบสถ์. ลาบีรินต์ที่เมืองนี้เป็นแบบเก่าที่สุดที่มีหลักฐานยืนยันและเป็นแบบอย่างให้แก่วัดอารามหรือโบสถ์อื่นๆต่อมาด้วย. (ผู้สนใจรูปลักษณ์และกระบวนการสร้างลาบีรินต์ที่นั่น อาจติดตามไปอ่านได้ตามลิงค์นี้เป็นภาษาฝรั่งเศส)

ลาบีรินต์ขนาดเล็กตรงทางเข้าโบสถ์เมืองอีลี Ely (UK) ที่ดลใจให้ Mike Higton วาดภาพ “ลาบีรินต์แห่งชีวิต” มีต้นไม้ใหญ่ให้ผลสุกแดงบนฐานที่ยกขึ้นสูง เห็นบาทหลวงและสามัญชนเดินเข้าไป ด้วยความหวังจะถึงจุดใจกลางและขึ้นไปเก็บผลไม้แห่งชีวิต.

ปมบนเพดาน(clef de voûte)ประดิษฐ์หรือแกะสลักเป็นแบบลาบีรินต์ก็มีเช่นกัน และมีหลายแบบด้วย ที่วัดแอ็งกลีกัน Saint Mary Redcliffe เมืองบริสตอล (Bristol, UK) ทำไว้สวยงามมาก อย่างที่ไม่เคยเห็นในวัดใดมาก่อนทั้งในอังกฤษหรือฝรั่งเศส.

อาคารศาลากลางจังหวัดมิวนิค (Altes Rathaus) เป็นอาคารที่เก่าที่สุดแห่งหนึ่งในเมืองมิวนิค มีหอคอยสูงๆ. บางหอเปิดให้คนขึ้นไปได้ มีลิฟต์พาขึ้นไปถึงหลังคา. เป็นจุดชมวิวเมืองมิวนิคจุดหนึ่ง. มองไปมาและมองลงไปที่พื้น ลานตรงกลางระหว่างตึกต่างๆ ปัจจุบันใช้เป็นที่บริการอาหารสำหรับผู้คนที่ทำงานในบริเวณนี้ (Raskeller). มองอีกที รู้สึกปิติขึ้นมาบัดดลนั้น ที่เห็นว่าบนลานนั้นมีร่องรอยของลาบีรินต์ เห็นเส้นๆชัดเจนแม้จะถูกโต๊ะเก้าอี้บังก็ตาม. สำหรับข้าพเจ้า เป็นการค้นพบที่มหัศจรรย์ยิ่งนัก ที่ตรงนั้นกี่ศตวรรษมาแล้ว เคยเป็นที่ที่ผู้คนมาเดินจงกรม สำรวมจิตวิญญาณเพื่อบรรลุสิ่งที่ดีกว่าที่เขาเป็น. นึกโยงไปถึงชื่อเมืองมิวนิค München แปลว่าพระ นักบวช และเป็นตราประจำเมืองมิวนิคตั้งแต่ปี 1239 (ดูภาพข้างล่างนี้). แบบล่าสุดของตราประจำเมืองมิวนิคที่ทางการเจาะจงใช้ตั้งแต่ปี 1957 เรียกชื่อใหม่ว่า Münchner Kindl (หรือ Munich Child) ยืนยันนัยความหมายใหม่ที่เบนออกจากเรื่องศาสนา(การเผยแผ่คำสอนของพระเจ้า หนังสือปกแดงในมือโดยปริยายคือคัมภีร์ศาสนา ส่วนมือและนิ้วคือท่าประทานพร) สู่ความมุ่งมั่นของเยาวชนยุคปัจจุบัน.

เครดิตภาพ > MUC - http://www.stadtmuseum-online.de/archiv/kindl8g.htm, Public Domain. Wikimedia Commons.

เขาวงกตแบบกรีก

เขาวงกตแบบกอติค. แบบหลังนี้ลอกเลียนมาจากลาบีรินต์ที่มีจริงบนพื้นลำตัวโบสถ์มหาวิหารน็อตเตรอดามเมือง Chartres ประเทศฝรั่งเศสที่กล่าวถึงข้างบนนี้.

สองภาพนี้จากพระราชอุทยาน Schonbrünn ปากทางเข้าสู่เขาวงกตที่นั่น มีหินจำหลักรูปลักษณ์ของเขาวงกตหลายแบบ ตั้งบนแท่นหินสูงขนาดพอเหมาะเพื่อให้คนตาบอด(และคนตาดีด้วย) ได้คลำแบบเดินไปด้วยนิ้วในเขาวงกตจำลองนั้น. ข้าพเจ้าชื่นชมความคิดของผู้จัดทำ ที่มอบโอกาสแก่ทุกคนให้มีประสบการณ์การเดินลาบีรินต์ด้วยวิธีใช้นิ้วเดิน ที่อาจกระตุ้นแง่คิดต่างๆและอารมณ์สุนทรีย์ได้.

    Maze [เมซ] เป็นอีกคำที่ใช้ในความหมายเดียวกับคำ ลาบีรินต์. คำลาบีรินต์ใช้ในบริบทของวัด โบสถ์ หรือศาสนสถานมากกว่า ส่วนคำ maze ใช้ในบริบทสวนหรืออุทยาน. maze เป็นองค์ประกอบส่วนหนึ่งของสวนหรืออุทยานขนาดใหญ่.

    เมซ ที่เห็นในปัจจุบันตามสวนหรืออุทยานขนาดใหญ่ในยุโรปและในตะวันตก ส่วนใหญ่ทำไว้ในสมัยศตวรรษที่17-18. ทางเดินวกวนไปมามักแคบ(ให้เดินคนเดียว เรียงเดี่ยว) มีต้นไม้ทึบขนาบสองข้าง. ต้นไม้นี้สูงกว่าความสูงโดยเฉลี่ยของชาวตะวันตก เพราะฉะนั้นเมื่อเดินเข้าไปจะให้ความรู้สึกว่าถูกรัดถูกบีบสองข้าง มองไม่เห็นอะไรอื่นนอกจากทางเดินที่ทอดอยู่เบื้องหน้า และที่เหมือนบังคับให้ผู้เดิน ก้าวต่อไปเรื่อยๆ วนไปตามทางด้วยความหวังจะเข้าสู่จุดใจกลางได้โดยเร็วที่สุด. และเมื่อเจอทางสองแพ่งภายในเมซ ก็ต้องตัดสินใจให้ถูกว่า ควรเลี้ยวซ้ายหรือเลี้ยวขวา หรือเดินกลับหลังหันเมื่อไปพบทางตันในนั้น. หากเลือกเดินผิดทาง อาจทำให้คนเดิน วกกลับไปยังจุดเริ่มต้น หรือเดินห่างออกไปจากจุดศูนย์กลางมากขึ้นๆ. พื้นที่ที่จัดเป็นเมซมีขนาดต่างๆกัน บางแห่งคลุมพื้นที่กว้างมาก อาจใช้เวลานานเป็นชั่วโมงๆกว่าจะสามารถเข้าถึงจุดใจกลางได้ และเมื่อเข้าไปแล้วก็ยังต้องหาทางกลับออกมาให้ได้ด้วย (ยังไม่ปรากฏมีใครเดินเข้าไปในลาบีรินต์พร้อมกลุ่มด้ายเหมือนTheseus). จุดปลายทางซึ่งคือจุดศูนย์กลางของเมซ มักเป็นจุดสูงสุดของผืนดินนั้น. ถ้าเป็นผืนดินที่ราบเสมอกัน ก็จะมีสิ่งก่อสร้างสูงขึ้นเหนือระดับเมซ อาจเป็นแท่นยืนแบบเรียบง่าย สำหรับมองทัศนียภาพรอบข้าง รวมทั้งมองเห็นเส้นทางเดินอันคดเคี้ยวที่เขาได้เดินมา.

    สวนบางแห่งทำเมซแบบโล่งเตี้ย คือมีทางเดินวกวนไปมาเหมือนกัน แต่ต้นไม้ที่ปลูกเป็นต้นเตี้ยๆไม่เกินระดับเอวคน. บางแห่งไม่ใช้ต้นไม้หรือพุ่มไม้ แต่ใช้หญ้ามาปลูกเป็นเครือข่ายเส้นทางเดินในเมซ (ที่อาจก้าวข้ามได้) เรียกว่า turf maze เป็นแบบโล่ง. พ่อแม่นิยมให้ลูกเล็กๆไม่กี่ขวบเดินไปตามเมซสนามหญ้านี้ เพราะมองเห็นว่าลูกเดินไปถึงไหนแล้ว มากกว่าให้เด็กเล็กเด็กโตเข้าไปเดินระหว่างแนวต้นไม้ที่สูงปิดทึบ. มีปรากฏเหมือนกันว่าบางคนเข้าไปเดินในเมซขนาดใหญ่ที่ซับซ้อนมาก แล้วหลงวนอยู่ภายในออกมาไม่ได้. ยิ่งเป็นเวลาที่สวนใกล้ปิด เป็นประสบการณ์ที่เขย่าขวัญพอสมควรทีเดียว หากติดอยู่ในนั้นและไม่มีใครเห็น.

แปลนของเมซที่ Hampton Court มีข้อความกำกับไว้ด้วยว่า
มันไม่ง่ายอย่างที่คิด หาทางเข้าไปถึงใจกลางแล้วกลับออกมา.

ให้ดูความสูงของแนวรั้วพุ่มไม้ ที่กั้นทางเดินในเมซ สูงท่วมหัวคนเลยทีเดียว ภาพนี้จาก Leeds Castle ในอังกฤษ. ถ่ายภาพได้เมื่อถึงใจกลางที่เป็นพื้นที่สูงกว่า. เด็กเล็กไม่ควรปล่อยให้เข้าไปคนเดียว หรือแม้หลายคนด้วยกัน เพราะหากพ่อแม่จะตามหากันล่ะก็ เป็นเรื่องน่าเขย่าขวัญทีเดียว โดยเฉพาะเมื่อสวนใกล้เวลาปิด เคยได้ยินเสียงแม่เรียกหาลูก เสียงหลงเสียงดัง ทำให้ทุกคนในนั้น พลอยตระหนกตกใจไปด้วย.

แปลนเขาวงกตที่อุทยานปราสาท Blenheim มีชื่อเรียกอย่างเฉพาะเจาะจงว่า The Marlborough Maze ระบุไว้ว่าเป็นเขาวงกตที่ครอบพื้นที่กว้างเป็นที่สองของโลก (ไม่บอกว่าที่หนึ่งอยู่ที่ไหน) และเป็นแห่งเดียวที่ออกแบบและให้ดูภาพวาดอย่างชัดเจน ทั้งนี้เพราะเป็นแผนรบแผนรุกในสงครามที่ Blenheim ปี 1704 ที่ท่าน Duke of Marlborough I (บรรพบุรุษของ Sir Winston Churchill) ได้ชัยชนะอย่างงดงามเหนือทหารฝรั่งเศสและเยอรมัน(Blenheim อยู่ในแคว้นบาวาเรีย ตอนใต้ของเยอรมนีปัจจุบัน). จุดใจกลางของเขาวงกตนี้คือ วงกลมสีแดงที่เป็นวงล้อ ใช้ต้นไม้ปลูกและตัดเป็นพุ่มพร้อมตัวอักษรของคำว่า Blenheim. (ใครคิดจะไปเดินเขาวงกตนี้ เตรียมเวลาสักสามชั่วโมง ให้ดีเตรียมอาหารและน้ำติดตัวไปด้วย)

Maze ที่เห็นในสองภาพนี้ ตั้งชื่อเรียกว่า “laurel maze” ใช้ต้น laurel [ล้อเริล]ทั้งหมด อยู่เชิงเนินภายในบริเวณสวน Glendurgan Garden (Cornwall, UK) เป็นเมซต้น laurel แห่งเดียวในอังกฤษ. จุดใจกลางของเมซนี้คือศาลามุงจาก แต่ยังมีจุดศูนย์กลางย่อยๆอีกสี่จุด สี่มุมของพื้นที่ ภายในปลูกต้นปาล์มไว้. ผู้เดินกว่าจะเข้าถึงศาลาตรงกลางได้ ต้องเดินผ่านเข้าไปวนรอบต้นปาล์มทั้งหมดก่อน.

ลาบีรินต์ที่ Scone Palace (Perth, Scotland) เป็นรูปดาวเรียกว่า Murray Star Maze (ภาพจาก postcard) เป็นเมซสองสี ม่วงกับเขียว ใช้ต้นบีช(beech) ที่มีสองชนิด ชนิดใบสีเขียวและอีกชนิดใบสีแดงม่วงๆ. ปลูกไปตามลวดลายที่ตั้งไว้. ใช้ต้นบีชทั้งหมด 2000 ต้น. ใจกลางของเมซดาวนี้ มีสระน้ำพุห้าเหลี่ยมรับกับแบบดาว Murray.

ชานเมืองบาร์เซโลนา มีสวนลาบีรินต์ชื่อ Parc del Laberint d’Horta (Barcelona, Spain) ที่ตระกูล Desvalls สร้างขึ้นตั้งแต่ 1791 ตามแบบศิลปะนีโอคลาซสิก. นับระยะทางเดินทั้งหมดยาว 609.6 เมตรและเมื่อเข้าไปถึงจุดใจกลาง จะพบรูปปั้น Eros เทพกรีกแห่งความรัก.

สวนในบ้านของ Anne Hathaway ภรรยาของมหากวีเช้คสเปียร์ ได้เนรมิต maze ขึ้นในปี 2001 ตามแบบที่ปรากฏในหนังสือสวนที่แพร่หลายในยุคนั้น (The Profitable Art of Gardening by Thomas Hill, 1568) โดยใช้ต้น yew ปลูกขั้นทางเดิน. ภาพนี้ถ่ายในปี 2004 ต้นยังเตี้ยๆ.  ใจกลางของทางเดินวงกตนี้ปัจจุบันเป็นม้านั่งวงกลมตั้งไว้. ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางไม่ใหญ่เท่าที่คาดไว้เมื่อเห็นแปลน. ต้น yew มีอายุได้ถึงสี่ห้าร้อยปี. ถ้าธรรมชาติยังอยู่เขียวอุดมสมบูรณ์ รุ่นเหลนๆยังมีโอกาสไปเดินในเขาวงกตนี้.

เมซปลูกต้นลาเวนเดอร์ต้นอ่อนๆ ที่สวนในบริเวณปราสาท Hohemhein Schloss Park เมือง Stuttgart เยอรมนี. ที่นั่นมีทั้งสวนพฤกษศาสตร์และสวนรุกขศาสตร์และทุ่งหญ้าผืนใหญ่ เป็นที่เดินเล่น พักผ่อนของชาวเมือง.

ถ่ายภาพเมซนี้จากฝั่งตรงข้าม จึงเห็นลวดลายของลาบีรินต์แบบราบเสมอพื้นสนามหญ้า. ตรงกลางทำเหมือนหอคอยสังเกตการณ์ขนาดย่อส่วน. พ่อแม่จูงลูกเล็กให้เดินในช่องที่เป็นพื้นดิน. ภาพจาก Leeds Castle (Kent, UK).

Landscape architecture หรือภูมิสถาปัตย์. ชาวสก็อตคนหนึ่งคิดคำนี้ ขึ้นใช้ในปี1828 โดยรวมหลักการการสร้างสรรค์ของนักออกแบบสวน มาปรับใช้กับการสร้างสรรค์ภูมิทัศน์. ภูมิสถาปัตย์เป็นศิลปะแขนงหนึ่งที่แตกต่างจากศิลปะการออกแบบสวน แต่ศิลปะทั้งสองแขนงมีพื้นฐานเหมือนกันที่สืบทอดมาจากมรดกสถาปัตยกรรมโบราณเดียวกัน.

     สวนแตกต่างจากภูมิทัศน์อย่างชัดเจนตรงที่สวนเป็นบริเวณปิดล้อมและเป็นพื้นที่ที่มีอาณาเขตเฉพาะเจาะจงและจำกัดภายในแผ่นดินของจังหวัดหนึ่งเป็นต้น. สวนเป็นที่ส่วนตัวหรือขององค์กรใดองค์กรเดียว. นักออกแบบสวนทำงานให้เจ้าของบ้าน เจ้าของสวนหรือองค์กรหนึ่งองค์กรใดผู้ทำหน้าที่ดูแลสวนนั้นๆ. นักออกแบบสวนทำงานอิสระ เป็นนายจ้างของตัวเองและทำงานร่วมกับคนก่อสร้างและนายช่างฝีมืออื่นๆ.

    ส่วนภูมิสถาปัตย์เป็นพื้นที่สาธารณะและเพื่อประโยชน์ของส่วนรวม เพื่อสาธาณชนและรัฐบาล. สังคมทุกสังคมต้องการนโยบายจัดการด้านภูมิสถาปัตย์ในทุกท้องที่ เพื่ออนุรักษ์สิ่งมีค่าบนแผ่นดินนั้นไว้และเพื่อสร้างประโยชน์ต่อชุมชน โดยคำนึงถึงปัจจัยยุคสมัยด้วยว่า ประเทศควรมีภูมิทัศน์ใหม่ที่เหมาะกับวิถีชีวิตในยุคใหม่ได้อย่างไรและเพียงใด. ภูมิสถาปนิกทำงานร่วมกับผู้เชี่ยวชาญในสาขาวิชาชีพอื่นๆด้วย เช่นวิศวกร นักวางผังเมือง ที่ปรึกษาเกี่ยวกับสิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศน์.  

     ในสภาพการณ์ปัจจุบัน ที่ทุกคนสำเหนียกถึงผลกระทบจากความเสื่อมทรามของสภาพแวดล้อมธรรมชาติ จากจำนวนประชากรที่เพิ่มขึ้น จากวิถีชีวิตในแนวใหม่ที่มีอุตสาหกรรมคอยสนองความปรารถนาของคนทุกรูปแบบ การบริหารจัดการภูมิทัศน์ส่วนรวม จึงกลายเป็นความจำเป็นของสังคม เป็นธุรกรรมสำคัญที่สุดที่ทุกสังคมต้องส่งเสริมและร่วมมือในวงกว้าง อย่างที่ไม่เคยทำกันมาก่อนในประวัติศาสตร์. ภูมิสถาปัตย์กำลังก้าวขึ้นเป็นผู้นำ เป็นมารดาของศิลปะทุกแขนง เพื่อสร้างสรรค์กรอบชีวิตของคนยุคใหม่.  

    เครือข่ายของภูมิสถาปัตยกรรม จึงครอบคลุมวงกว้างที่รวมถึงการวางผังเมือง  การวางผังภูมิทัศน์ในเขตที่ตั้งสวนและอุทยานสาธารณะ(เช่นการสร้างเส้นทางสายสีเขียวที่ร่มรื่นด้วยต้นไม้สองฝั่ง และสร้างเส้นทางสำหรับจักรยาน). การวางผังภูมิทัศน์ในเขตที่ตั้งเหมืองแร่ เขตที่ตั้งของป่าไม้ เขตที่ตั้งชุมทางคมนาคม เขตที่ตั้งอ่างเก็บน้ำ เขตลุ่มแม่น้ำ เขตที่ตั้งของชุมชนใหม่ชานเมืองใหญ่เป็นต้น.

Lawn  สนามหญ้า. สวนอังกฤษและสวนในประเทศยุโรปตอนเหนือ (เช่นประเทศเดนมาร์ค สวีเดน นอรเวย์ ฟินแลนด์) ต้องมีสนามหญ้าด้วยเสมอและอนุญาตให้เข้าไปนั่งเล่น เดินเล่น นอนเล่น บางทียังเป็นที่เล่มเกมส์ด้วย(หากการเล่นนั้นไม่รบกวนผู้ใช้สนามคนอื่นๆ). สนามหญ้าผืนใหญ่ ผืนกว้างและยาว เป็นจุดเด่นของสวน เป็นพรมเขียวผืนใหญ่ และเป็นสิ่งเชิดหน้าชูตาของสวน. เป็นที่รู้กันว่า การดูแลสนามหญ้าให้สวยงามเขียวชอุ่มอยู่เสมอ ใช้ทั้งกำลังคนและกำลังทรัพย์มากเพียงใด. สำหรับเด็กเล็ก สวนคือสนามที่พวกเขาไปวิ่งเล่นได้ ไปนั่งใต้ต้นไม้ทานอาหารว่างที่พ่อแม่เตรียมไปด้วย. สนามหญ้าในอังกฤษและในยุโรปส่วนใหญ่ เปิดให้ประชาชนไปใช้ได้เหมือนเป็นส่วนหนึ่งของที่อยู่อาศัย. มีกฎระเบียบการใช้ที่มุ่งให้ทุกคนได้ประโยชน์ร่วมกันเป็นสำคัญ. ในฝรั่งเศสสนามหญ้าส่วนใหญ่มักห้ามเข้า อาจเป็นเพราะขาดงบประมาณการดูแลรักษาสนามหญ้าเหล่านั้น. ในอังกฤษมีน้อยแห่งมากที่ติดป้ายห้ามเข้า. ข้าพเจ้าเคยได้ยินเด็กร้องโวยวายเมื่อถูกมารดาสั่งห้ามเข้าไปในสนามหญ้าเพราะมีป้ายติดห้ามเข้า เด็กร้องสวนไปทันทีว่า “what’s the use of lawn if we cannot enter? ”. เด็กมิได้มองสนามหญ้าว่าเป็นสิ่งประดับสวน เพราะคุ้นเคยกับการวิ่งเล่นหรือนอนพักบนสนามหญ้ามาตั้งแต่เกิดก็ว่าได้. การมีสนามหญ้าจูงใจให้คนพาครอบครัวไปเที่ยวสวนหรืออุทยาน เพราะพวกเขาไปปิกนิกได้อย่างสบายใจ ประหยัดค่าใช้จ่ายลงได้. และข้อสำคัญ มีส่วนช่วยโยงใยสัมพันธ์ในหมู่สมาชิกครอบครัวจากการมีเวลาไปวิ่งเล่น ไปเล่มเกมส์ด้วยกันในวันสุดสัปดาห์เสมอๆ.

ผืนสนามหญ้าอันกว้างใหญ่ที่อุทยานปราสาท Schwerin เยอรมนี

สนามหญ้าริมฝั่งทะเลสาบ East Lake ที่อุทยาน Stowe House (Buckinghamshire, UK). อุทยาน Stowe ขึ้นชื่อว่าเป็นอุทยานที่โดดเด่นที่สุดแห่งแรกๆของสวนสไตล์อังกฤษ. เป็นผลงานจากศตวรรษที่17 เมื่อมีการสร้างและบูรณะใหม่จนเป็นดังที่เห็นในปัจจุบัน.

สนามหญ้าเหมือนพรมผืนมหึมาที่ปูเป็นทางเดินกว้างและไกล

ขนาบด้วยแนวต้น lime trees ที่ปราสาท Fredensborg Slot, Denmark.

สนามหญ้ากว้าง งามเรียบหาที่ติมิได้ ที่พระราชวัง Het Loo เนเธอร์แลนด์.

                       

Limonaia เป็นคำภาษาอิตาเลียน มาจากคำ lime. เป็นอาคารปลูกต้นมะนาว มักเป็นอาคารหนึ่งในสวนวิลลาอิตาเลียน. ในประเทศยุโรปอื่นๆรวมต้นส้มกับต้นมะนาวไว้ในที่เดียวกัน. สเปนมีดินฟ้าอากาศเหมาะแก่การปลูกส้มมากกว่าที่ใดในยุโรป ต้นส้มและต้นมะนาวเป็นต้นไม้ประจำสวนสเปน และปลูกสลับกันหรือใกล้กัน เพราะสีของผลไม้ตัดกันดีเป็นต้น. อาคารปลูกต้นส้ม (ดูที่คำ orangery) ในฝรั่งเศสหรือในเยอรมนี มีต้นส้มและต้นมะนาวปลูกในกระถางขนาดใหญ่ๆ ไม่ปรากฏมีอาคารปลูกต้นมะนาวโดยเฉพาะ ดังที่มีในอิตาลี.

บริเวณปลูกและโชว์ต้นมะนาวโดยเฉพาะ ที่วิลลา Gamberaia (Tuscany, Italy) 

Loggia เป็นคำอิตาเลียน หมายถึงส่วนของอาคารที่เปิดออกสู่สวน อาจเป็นมุมหน้าต่าง(หรือประตู)ที่มีพื้นที่ยื่นออกไปจากกำแพงตึกให้เป็นมุมนั่งเล่น หรือเป็นอาคารเปิดโล่งสามด้านในสวน สำหรับนั่งพัก ดื่มน้ำชา หรือทานอาหารว่าง มักอยู่ไม่ไกลจากอาคารใหญ่ของพื้นที่นั้น.

ภาพจากสวนในพระราชอุทยาน Glamis Castle (Angus, Scotland). ที่นั่งพักแบบนี้เปิดสามด้าน บางแห่งเปิดเฉพาะด้านหน้าสำหรับนั่งกวาดสายตาชมภูมิประเทศหรือสวน. บางทีก็ใช้คำ gazebo แล้วแต่ว่าเจ้าของสวนพอใจจะเลือกใช้คำไหน ประโยชน์ใช้สอยเหมือนกัน.

Loggia อีกแบบหนึ่ง ที่สวน Wilton House เมือง Salisbury (UK)

อาคาร loggia หลังหนึ่งที่อุทยาน Dessau-Wörlitz (ที่ Oranienbaum-Wörlitz, Germany)

--------------------------------- 

Letter M >> Mausoleum, Maze, Meadow, Medieval garden, Menagerie, Mesopotamia, Mirador, Mixed border or bed, Moat, Monastery garden, Monopteros, Moon gate, Moorish, Mosaïculture, Mossery, Moss hut (moss house), Mount, Museum.
https://chotirosgardenterms.blogspot.com/2018/05/m-meadow.html

เมนูหนังสือ ประมวลความรู้จากศัพท์อุทยานศิลป์

https://chotirosgardenterms.blogspot.com/2018/06/mygardenbook-menu.html