U-Urn

Umbrella หรือ umbrello ร่มขนาดใหญ่ในสวน (ไม่หมายถึงร่มขนาดเหมาะมือคน) บางทีก็ทำม้านั่งรอบๆแกนร่มที่ปักติดแน่นบนพื้นดิน. นิยมกันอยู่พักหนึ่งในยุโรปแล้วก็หยุดไป.

ร่มญี่ปุ่นขนาดใหญ่ มุงด้วยฟางข้าวตากแห้ง มีที่ให้นั่งใต้ร่มด้วย บนเนินเตี้ยๆ มุมหนึ่งในอุทยานปราสาท Schloss Branitz (Cottbus, Germany)

ที่นั่งมุมหนึ่งในอุทยานปราสาท Ludwigsburg เยอรมนี

Underplanting  การปลูกต้นไม้ขนาดเล็กหรือพุ่มไม้จำพวกที่เติบโตช้าไว้ภายใต้ร่มไม้ในป่า เพื่อให้เกิดสีสันและใบไม้รูปแบบอื่นๆบนพื้นป่า ซึ่งถ้าไม่ทำ บริเวณพื้นป่าก็ว่างเปล่า มีแต่ลำต้นของต้นไม้สูงๆเท่านั้น.

อุทยาน Keukenhof ที่ขึ้นชื่อว่าเป็นที่รวมดอกทิวลิปและดอกไม้จากพืชประเภทหัวทั้งหลาย. เขาใช้พื้นที่ใต้ต้นไม้สูงใหญ่ๆที่มีจำนวนมาก เป็นสนามปลูก ดอกไม้เหล่านี้. ส่วนตัวแล้วชื่นชอบการเดินใต้ต้นไม้ใหญ่ สง่าและยืนยงเหล่านั้นมากกว่า.

การจัดมุมสวนในบ้าน ให้เป็นที่รับแขกหรือทานอาหาร ยิ่งมีพื้นที่ติดลำคลอง ก็ทำให้น่าทึ่งได้ เป็นห้องพักผ่อนแสนสบายของสมาชิกในครอบครัวและญาติสนิทมิตรสหาย. ใต้ต้นไม้ใหญ่ ปลูกพืชคลุมดินไว้คละกับพันธุ์ไม้ดอกตามฤดูกาล. นี่เป็นตัวอย่างการออกแบบจากอุทยานขนาดใหญ่ที่โชว์เคซ (showcase) การออกแบบสวนแบบต่างๆสมัยใหม่ เน้นการใช้วัสดุจากธรรมชาติและการนำสรรพสิ่งในชีวิตประจำวัน รีไซเคิลได้อย่างมีศิลป์ ณ De Tuinen Van Appeltern เนเธอแลนด์.

Urn คือบรรจุภัณฑ์แบบโถทรงสูงขนาดใหญ่ มีหูหรือที่จับสองข้าง(หรือไม่ก็ได้) อาจมีฝาปิดเป็นแบบกระปุกหรือผอบขนาดใหญ่. นิยมใช้ประดับสวนมาแต่ไหนแต่ไรแล้ว. ตามขนบโบราณ คำ urn เป็นโกศโถ ใช้บรรจุอัฐิหรืออังคาร. แต่บางทีก็ไม่บรรจุอะไรไว้เลย เป็นเพียงสิ่งประดับสวน หรือให้เป็นอนุสรณ์รำลึกถึงใครคนหนึ่งเป็นพิเศษ. วัสดุที่ใช้ทำมีหลายชนิด โดยทั่วไปมักจำหลักจากหินก้อนใหญ่ อาจเป็นหินธรรมชาติชนิดเดียว หรือเป็นหินผสม หรืออาจทำจากตะกั่ว หินอ่อน หินประเภทอื่น ทองเหลือง ดินเผาหรือเหล็กเป็นต้น. อิตาลีกับฝรั่งเศสเป็นผู้ออกแบบรูปทรงของโกศโถและแจกันไว้หลากหลายประเภท ซึ่งชาติอื่นๆทำตาม. คนมักตั้งโกศโถหรือแจกันขนาดใหญ่ บนฐาน(pedestal) ที่เป็นแท่นสูงสี่เหลี่ยม. ส่วนใหญ่ฐานก็เป็นหินหรืออิฐ อาจมีข้อความจารึกเป็นอนุสรณ์แก่ผู้ใดผู้หนึ่ง และอาจเนรมิตให้สวยงามวิจิตรอย่างไรก็ได้.

ภาพโกศโถขนาดใหญ่สร้างเป็นอนุสรณ์แด่พระราชินี Caroline พระมเหสีในพระเจ้า George II. พระองค์ทรงให้สร้างทางน้ำใหญ่สองสาย ที่เรียกว่า the Serpentine และ the Long water เชื่อมกันเป็นแนวยาวเลี้ยวไปตามสภาพพื้นที่ เหมือนทะเลสาบใหญ่ใน Hyde Park and Kensington Gardens เพื่อพระนาง และประดิษฐานโกศโถไว้ริมฝั่งน้ำ. ดังแผนผังของสวนที่เห็นข้างล่างนี้

แผนผังอุทยานทั้ง Hyde Park and Kensington Gardens

โกศโถสีทองตั้งประดับมุมหนึ่งในอุทยานอันกว้างใหญ่ที่ Dessau-Wörlitz เยอรมนี.

ภาพโกศโถที่ใช้บรรจุอัฐิ จากวัดภายในอุทยานสุสานขนาดใหญ่ชื่อ Ohlsdorfer Friedhof เมือง Hamburg เยอรมนี. โกศโถขนาดนี้ ไม่นำออกไปตั้งข้างนอกวัด มีอาคารที่สร้างเพื่อเป็นที่เก็บโกศโถโดยเฉพาะ. เชิญพระมาทำพิธีให้ได้ด้วย.

โกศโถนำมาประดับบนขอบหิน จากจุดที่ตั้งมองไปเป็นทัศนียภาพกว้างไกล สงบร่มรื่น. โกศโถหินตรงนี้ จากมุมมองนี้ สื่อค่านิยมและทัศนคติเกี่ยวกับความตาย ที่ทอดเชื่อมไปถึงอาคาร Pantheon [แพนธีออน] ที่เห็นไกลๆแต่โดดเด่นในภูมิประเทศ.

คำ pantheon มาจากคำกรีก pan (ทั้งหมด) และคำ theos (เทพเจ้า) ที่มาเป็นคำ theion (สิ่งศักดิ์สิทธิ์) รวมกันเป็นคำกรีก pantheion แล้วไปใช้ในภาษาละตินก่อนมาเป็นคำ pantheon ในภาษาอังกฤษ. หมายถึง สักการะสถานอุทิศแก่ทวยเทพกรีก.

ต่อมาชาวโรมันสร้าง Pantheon กลางกรุงโรม บางตำราว่าเพื่ออุทิศให้แก่ Romulus ผู้ก่อตั้งกรุงโรมตามตำนานที่เล่ากันมา. อาคาร Pantheon ที่กรุงโรมนั้น สร้างแล้วสร้างใหม่หลายครั้ง. The Pantheon ดังที่เห็นที่กรุงโรมปัจจุบัน คือหลังที่จักรพรรดิ Hadrian ให้บูรณะและสร้างขึ้นณตำแหน่งเดิมในปี 120 AD. รู้กันว่าในราวปี 609 AD ใช้ที่นั่นเป็นวัด ปัจจุบันเจาะจงว่าเป็นวัดที่อุทิศแด่พระแม่มารีของเหล่าผู้สละชีวิตเพื่อศาสนา (St. Mary of the Martyrs). Pantheon ที่กรุงโรมเป็นแบบอย่างของการสร้างอาคาร pantheon อื่นๆในโลก. แม้เปลี่ยนเป็นวัดคาทอลิกแล้ว ทุกคนยังคงเรียกว่า Pantheon เรื่อยมา. 
เมื่อใช้เป็นวัด จึงเป็นที่ประดิษฐานหีบศพของจักรพรรดิและบุคคลสำคัญๆจำนวนมาก เรียงรายเป็นช่องๆบนเพดานโดมครึ่งวงกลมขนาดมหึมา และต่อไปยังพื้นที่อื่นๆภายในวัด. คำ pantheon ในความหมายปัจจุบันจึงโยงไปถึงสถานที่ฝังศพของบุคคลสำคัญๆ.

อาคาร pantheon ที่อุทยาน Stourhead สร้างจำลองจาก The Pantheon ที่กรุงโรม (ใช้เป็นที่ฝังศพใครหรือไม่ ไม่มีข้อมูลระบุไว้). ความสำคัญอยู่ที่การจรรโลงรูปแบบสถาปัตยกรรมดีเด่นที่เชื่อมโยงไปยังยุครุ่งเรืองในโลกโบราณ ที่ยังคงเป็นแบบฉบับความงามสมดุลสมบูรณ์มาจนทุกวันนี้. แน่นอนกระตุ้นมรณานุสติไปด้วย.

ปิติในความงามของภูมิทัศน์นี้ ที่ Lancelot ‘Capability’ Brown เป็นผู้ “แกะสลักธรรมชาติ” ออกมาได้อย่างวิเศษ. ภาพจาก Stourhead (Wiltshie, UK).

โกศโถที่มีชื่อเสียงที่สุด ที่ฝังลึกลงในจิตสำนึกของปัญญาชนชาวยุโรปตั้งแต่ปลายศตวรรษที่ 18 เป็นต้นมา คือ โกศโถของ Jean-Jacques Rousseau ดังในภาพพิมพ์โลหะข้างล่างนี้

สุสาน Jean-Jacques Roussaeu ที่ Ermenonville ที่ Marquis René-Louis Girardin เพื่อนสนิทของรุสโซเป็นผู้จัดทำให้เขา ในอุทยานคฤหาสน์ของท่านที่รุสโซได้พำนักในช่วงหกปีหลังของชีวิต. สวนนี้ Girardin ได้แปลงให้เป็นอุทยานแห่งความทรงจำแก่รุสโซ. ปัจจุบันเรียกชื่อใหม่ว่า Le Parc Jean-Jacques Rousseau อยู่ทางใต้ของเมือง Oise จังหวัด Beauvais ประเทศฝรั่งเศส.

เกาะรุสโซ Rousseauinsel ที่สร้างเป็นเกียรติและอนุสรณ์แก่รุสโซ

ณ อาณาจักรสวนภูมิทัศน์ขนาดใหญ่ Dessau-Wörlitz เยอรมนี

เป็นสวนที่สะท้อนค่านิยมและวิสัยทัศน์ของยุโรปศต.ที่ 18 (มรดกโลกยูเนสโก้)

Jean-Jacques Rousseau (ฌ็อง-ฌ้าก รุสโซ, 1712-1778) เกิดที่เมืองเจนีวา เป็นนักเขียน นักปรัชญา นักทฤษฎีการเมือง. งานเขียนของเขาดลใจและปูทางสู่การปฏิวัติฝรั่งเศสและเปิดกระแสโรมันติคซิซึมหรือจินตนิยมในยุโรป. รุสโซยังเป็นหนึ่งในปัญญาชนคนแรกๆที่สนใจศึกษาสมุนไพรและพรรณไม้ในธรรมชาติ. เขาจึงเป็นนักธรรมชาติวิทยาด้วย ปูทางไปสู่ความตระหนักรู้ตลอดจนการศึกษาวิเคราะห์วิจัยธรรมชาติและพืชพรรณในเวลาต่อมา.

นี่ก็เป็นอีกภาพหนึ่งที่คุ้นตาปัญญาชนตะวันตก

ภาพของรุสโซ เดินเก็บดอกไม้ใบหญ้า มาตากและอัดแห้งเป็นเล่ม (herbarium). เป็นที่รู้กันว่า รุสโซผละหนีสังคมของเมืองหลวง ของฝรั่งเศส ของระบอบการเมืองการปกครอง ออกไปอยู่ป่า. ธรรมชาติได้เป็นที่พักพิงและเป็นที่เยียวยาจิตวิญญาณของรุสโซอย่างแท้จริง.

สิบหกปีหลังจากการตายของรุสโซ คือเมื่อวันที่ 11 ตุลาคม ปี 1794 อัฐิที่เหลือของรุสโซ ถูกย้ายเข้าไปประดิษฐานในหีบศพหีบใหม่ ที่วิหาร Panthéon [ป็องเต-อง] ที่กรุงปารีส. สถาบันสูงสุดของประเทศฝรั่งเศส ยอมรับและรู้สำนึกในความเป็นเอกบุรุษของรุสโซ. 

คำจารึกบนหน้าบันของวิหาร Panthéon ที่ปารีส เน้นจุดยืนของประเทศที่ตระหนักถึงบทบาทของเอกบุรุษและเอกสตรี ต่อความเจริญพัฒนาของประเทศว่า 

AUX GRANDS HOMMES LA PATRIE RECONNAISSANTE 

(แด่มหาบุรุษ ชาติรู้คุณ).

ส่วนคำจารึกที่ประเทศฝรั่งเศสสรุปไว้ บนด้านหน้าของหีบศพของรุสโซ กล่าวว่า

ICI REPOSE L’HOMME DE LA NATURE ET DE LA VÉRITÉ 

(ที่นี่ ที่พักของบุรุษผู้รักธรรมชาติและความจริง).

Panthéon ที่กรุงปารีส เป็นที่ตั้งหีบศพของเอกบุรุษของชาติในแขนงต่างๆรวมถึงรัฐบุรุษตัวอย่างผู้ดีเด่น. ผู้ที่ได้เข้าไปอยู่ในนั้น ได้ผ่านมติการประชุม ผ่านการลงคะแนนในรัฐสภาด้วยแล้ว จึงน่าจะเป็นผู้ที่สมควรได้รับเกียรติยศสูงสุดจากประเทศ จากเพื่อนร่วมชาติทุกคน และจักเป็นบุคคลตัวอย่างแด่ชาวโลกด้วย.

ภาพนี้ของ Camille Gévaudan ถ่ายเมื่อวันที่ 25 March 2012. [CC BY-SA 3.0], from Wikimedia Commons.

รุสโซยังปรากฏในประติมากรรมจำหลักนูนภายในสามเหลี่ยมหน้าจั่ว(ด้านซ้าย) บนหน้าบันของวิหาร Panthéon ที่ปารีสด้วย หน้าบันนี้เป็นหน้าบันแบบที่สี่ เป็นผลงานประติมากรรมของ David D’angers. ศิลปินใช้เวลารังสรรค์เจ็ดปี มีพิธีเปิดผ้าคลุมหน้าบันนี้อย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 31 สิงหาคมปี 1837.

ภาพนี้ของ Carlos Delgado [CC BY-SA 3.0], from Wikimedia Commons.

ภาพเหมือนของสองปราชญ์ชาวฝรั่งเศสแห่งศตวรรษที่ 18 ถูกจำหลักไว้บนหน้าบันของวิหาร Panthéon ที่ปารีส. Rousseau (1712-1778) นั่งในท่าครุ่นคิด มือยกขึ้นก่ายหน้าผาก มีพวงมาลัยใบลอเร็ล(สัญลักษณ์ของวีรบุรุษ ของเอกบุรุษ ของชัยชนะ) บนหน้าตัก. Voltaire (1694-1778) นั่งหันหน้าอยู่ริมนอก มือถือพวงมาลัยใบลอเร็ล ใบหน้าเหมือนยิ้มเยาะๆ. Voltaire สิ้นชีวิตสองเดือนก่อน Rousseau และได้เข้าไปสถิตในนั้นเมื่อปี 1791 ส่วนรุสโซได้เข้าไปในปี 1794.

ภาพจากเว็ปเพจ unjourdeplusaparis.com

มีเรื่องราวรายละเอียดเกี่ยวกับวิหาร Panthéon ที่ปารีสมาก สุดจะนำมาเล่าในที่นี้.

------------------------------------ 

Letter V

V >> Valley garden, Variety, Vase, Vegetable garden, Vermiculation, Vernacular materials, Versailles case, Vertugadin, Vesta, Victorian, View house, Vine, Vinery, Vineyard, Virectum, Virgultum, Viridarium, Viridiarium, Vista, Volary, Voûte.
https://chotirosgardenterms.blogspot.com/2018/06/v-vase.html

เมนูหนังสือ ประมวลความรู้จากศัพท์อุทยานศิลป์

https://chotirosgardenterms.blogspot.com/2018/06/mygardenbook-menu.html